Search This Blog

Thursday, July 19, 2018

ශ‍්‍රී ලංකාවේ සිදු වූ ප්‍රථම මාධ්‍යවේදී ඝාතනය...

ශ‍්‍රී ලංකාවේ  සිදු වූ ප්‍රථම මාධ්‍යවේදී ඝාතනය...
(විමල් එස්. සුරේන්ද්‍ර ඝාතනය)

මාධ්‍ය නිදහස යන්න ශී‍්‍ර ලංකාවේ මාධ්‍ය ක්ෂේත‍්‍රය තුළත්, දේශපාලන ක්ෂේත‍්‍රය තුළත් එක සේ සංවාදශීලි මාතෘකාවකි. මෙරට ආණ්ඩක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින්ම පිළිගෙන සහතික කර ඇති භාෂණයේ හා ප‍්‍රකාශනයේ නිදහස ජනමාධ්‍ය ක්ෂේත‍්‍රයට අතිශය වැදගත්ය. අතීතයේ දී තොරතුරු හා දැනූම ප‍්‍රකාශයට පත් කිරීම සාම්ප‍්‍රදායික සන්නිවේදන ක‍්‍රම සහ ප‍්‍රාථමික මුලාශ‍්‍ර ඔස්සේ සිදුවිය. එහෙත් වර්තමානය වනවිට තාක්ෂණික දියුණුවත් සමඟ දියුණු සන්නිවේදන භාවිතයක් දක්වා විකාශනය වී ඇත. තොරතුරු සමාජ ගතවීමේ ක‍්‍රමික වර්ධනයත් සමඟ ප‍්‍රකාශන නිදහස පිළිබඳව සාකච්ඡුාවට  ලක්විය. එමනිසා වර්තමානය වනවිට තොරතුරු ප‍්‍රකාශනය හා බැඳුණු මාධ්‍ය නිදහස අතර ඝට්ටනයක් පවතී. යම් සිදුවීමක් පිළිබඳව විස්තරාත්මක ආකෘතියක් ඔස්සේ තොරතුරු ඉදිරිපත් කිරීමේ ශක්‍යතාව  පවතින්නේ පුවත්පතටය. ඇතැම් අවස්ථාවල දී පුවත්පත් කලාවේදීන් යම් යම් සිද්ධීන් සම්බන්ධයෙන් වාර්තා කිරිමේ දී එහි අනන්තය දක්වාම ගොස් පාඨකයාට සත්‍ය හා විශ්වාසනීය තොරතුරු අපක්ෂපාතී වාර්තාකරණයක් හරහා ලබා දීමට උත්සාහ කරයි. මෙහි දී සිදුවීමට අදාළ පුද්ගලයා කවරෙක්ද? ඔහු නියෝජනය කරන සමාජ පන්තිය කුමක්ද යන කාරණා පුවත්පත් කලාවේදියාට අදාළ වන්නේ  නැත. ඔහුට අවශ්‍ය වන්නේ පාඨකයාගේ තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිය උපරිම ආකාරයෙන් සම්පුර්ණ කිරීමට වේ.

මේ නිසා විද්‍යුත් මාධ්‍යයට සාපේක්ෂව විශේෂයෙන්ම පුවත්පත් වාර්තාකරණයේ දී මාධ්‍යවේදීන් විවිධාකාර වු ශාරීරික හා මානසික හිංසනයන්ට ලක් වී තිබේ. හිංසනය යනුවෙන් අර්ථවත් වන්නේ යම් කිසි පුද්ගලයෙක් හෝ කණ්ඩායමක් මඟින් හිරිහැරයට හෝ පීඩාවට පත්වීමය. මෙය හිරිහැර කිරීම, අතුරුදහන් කිරීම, පැහැරගෙන යාම, රඳවා තබාගැනීම, ඝාතනය කිරීම, පවුලේ සාමාජිකයන්ට හිරිහැර සිදු කිරීම යනාදිය ශාරීරික හිංසනයට අයත් වේ. තර්ජනය කිරීම, රැකියාව අහිමි කිරීම, මාධ්‍ය ආයතන වසා දැමිම, මාධ්‍යවේදීන් අත් අඩංගුවට ගන්න බව ප‍්‍රකාශ කිරීම මානසික හිංසනයන්ට අයත් වේ.

          "ජනමාධ්‍යවේදියාගේ රස්සාව යනු ඇත්ත වසන් කිරීමම රස්සාක් කරගත් අය පිළිබඳ ඇත්ත කීමය."
                                                                                                                                 --බිල් මොයර්ස් --

මෙම නිර්වචනයට අනුව පැහැදිලි වන්නේ ජනමාධ්‍යවේදියා යනු සත්‍යය ගවේෂණය කරමින් නිවැරදි දේ වාර්තා කිරීම වෙනුවෙන් කි‍්‍රයා කරන්නෙකු වන බවයි. ඇත්ත වසන් කරන්නන්ගේ තොරතුරු සොයා යාමේ දී ජනමාධ්‍යවේදියාට ඇතැම් අවස්ථාවල හිංසනයට ලක්වීමට සිදුවේ. එහෙත් ඔහුගේ කාර්යය නිසි පරිදි සත්‍ය තොරතුරු වාර්තා කිරීමයි.

එක්සත් ජනපදයේ ඇති ප‍්‍රධානතම ආයතනය වන්නේ වෘත්තියමය පත‍්‍රකලාවේදීන්ගේ සංගමයයි. එහි සදාචාර සංග‍්‍රහයේ පූර්විකාවේ දැක්වෙන පරිදි,

           "ජනතාව දැනුවත් කිරීම සාධාරණත්ව ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ පදනමය. පත‍්‍රකලාවේදීන්ගේ වගකීම නම්                සත්‍ය සොයා ගොස් සිදුවීම් පිළිබදව සාධාරණ විස්තරයක් සැපයිම වේ. පත‍්‍රකලාවේදීන් මහජනයාට                අවංක විය යුතුය. වෘත්තිය අවංක භාවයේ පදනම වන්නේ පත‍්‍රකලාවේදියාගේ විශ්වාසනියත්වයයි."

        "පුවත්පත් නැති ආණ්ඩුවක් ඇති සමාජයක් සහ ආණ්ඩුවක් නැති පුවත්පත් ඇති සමාජයක් අතර                     තේරීමකට බල කෙරෙතොත් නොපැළකිලිවම මා තෝරා ගන්නේ දෙවැන්නයි."
                                                                                                                       --තෝමස් ජෙෆර්සන්-- 
මෙම  නිර්වචනයට අනුව  පුවත්පත් මාධ්‍යය යනු ගාමක බලවේගයක් හිමි සමාජයේ පෙර ගමන්කරුවෙකු බව පැහැදිලි වේ.

           " සෑම පුවත් සංවිධානයක්ම ඔවුන්ගේ විශ්වාසවන්තනීය බව සහ කීර්තිය මත රැඳී පවතී."
                                                                                                                        --ටෝනබර්මන් -- 

 සත්‍යවාදී බව, නිවරදි බව, වාස්තවික බව, අපක්ෂපාති බව, සාධාරණ බව හා ජනතාවට වගකීම මේවා පුවත්පත් ලබාගැනීමේ දී හා ඒවා ජනතාවට ලබාදීමේ දී ඉතා වැදගත් වේ.

ඇතැම් විට පත‍්‍රකලාවේදීන් සිය මූලාශ‍්‍ර සමග කටයුතු කිරීමේ දී රහසිගත බව සුරැකිය යුතුය. මෙයට අනුව පොලීසිය හෝ නීතීඥවරුන් ඉදිරියේ පවා සිය මූලාශ‍්‍රවල අනන්‍යතාව සුරැකීමට පත‍්‍රකලාවේදීන් බැඳී සිටි. එහෙත් මූලාශ‍්‍ර හෙළි නොකිරීම නිසා මාධ්‍යවේදීන් සිරගත කිරීමට පවා සිදු වී ඇත.

පත‍්‍රකලාවේදීන්ගේ අයිතිවාසිකම් රටින් රටට වෙනස් වේ. උදාහරණයක් ලෙස එක්සත් රාජධානියේ රජයට සම්බන්ධ තොරතුරු සුරැකීම සඳහා වැඩි බලයක් ඇති අතර එක්සත් ජනපදයේ මෙන් නොව මෙහි දී මූලාශ‍්‍ර හෙළි කිරීමට මාධ්‍යවේදීන්ට දැඩිව බලපෑම් කළ හැක. සිම්බාබ්බේ සහ මහජන චීනය වැනි රටවල දේශීය හා විදේශීය පත‍්‍රකලාවේදීන් වද හිංසාවට ලක් කිරීමේ ඉතිහාසක් ඇත.
තම පාඨකයා උදෙසා උපරිම ආකාරයෙන් සත්‍ය හා විශ්වසනීය තොරතුරු ලබාදෙමින් වාර්තාකරණයේ නිරත වනවිට ඇතැම් අවස්ථාවල මාධ්‍යවේදීන් හිංසනයට ලක්වන බව පැහැදිලිය.
නියම ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී රාජ්‍යයක තොරතුරු දැනගැනීමේ හා ප‍්‍රකාශනයේ නිදහස තිබිය යුතුය. එහෙත් අපේ රටේ මේ වෙනුවෙන් පවතින ඉඩ ප‍්‍රස්ථාව පිළිබඳව සතුටු විය නොහැකිය. පුවත්පතක සේවය කරන පුවත්පත් කලාවේදීන්ට සිය අභිමතය පරිදි මාධ්‍යය හැසිරවීමට නොලැබේ. මෙහිදී ඔවුන්ට  විවිධ වු අභියෝගයන්ට මුහුණ දීමට සිදුවේ. ඇතැම් විට පුවත්පත් කලාවේදීන්ට පුවත්පත් දේශපාලනයට අනුගත වීමට සිදුවේ. තමන්ගේ පෞද්ගලික දේශපාලන අදහස් අනුව පෞද්ගලික ජිවිතය තුළ කටයුතු කිරීමේ අවස්ථා ද ඇතැම් විට ඇහිරී යයි. හිමිකාරීත්වයේ පක්ෂපාතීත්වය මත තම දරන දේශපාලන අදහස් හා කි‍්‍රයාකාරකම් වෙනස් කරගත යුතුය. එසේ නොවුණහොත් රැකියාව අහිමි විය හැකිය.

1947 මැතිවරණ සමයේ "පෙරමුණ" සතිපතා පුවත්පත ඇසුරින් මීට උදාහරණයක් දැක්විය හැකිය. එහි හිමිකාරිත්වය දැරූ පිරිසකට එම මැතිවරණයේ කැලණිය ආයතනයේ එක්සත් ජාතික පක්ෂ අපේක්ෂකයා වු ජේ. ආර් ජයවර්ධන ද අයත් විය. පුවත්පත් වාර්තාකරුවකු වු ධර්මසිරි ජයකොඩි මැතිවරණයේ දී සමසමාජ පක්ෂ අපේක්ෂකයාට පක්ෂව කටයුතු කළේය. එහි අවසන් ප‍්‍රතිඵලය වුයේ පසුදා ඔහු කාර්යාලයට ගියවිට සේවයෙන් ඉවත් කළ බව දන්වා සිටීමයි. මේ අනුව පැහැදිලි වන්නේ මාධ්‍යවේදීන් මර්දනය කිරීම කුමන රජයක් පැවතිය ද නතර නොවන බවයි. පසුගිය ආණ්ඩුව ඇතුළත මාධ්‍යවේදීන් මර්දනයට ලක්වීමෙහි ඉහළ ප‍්‍රවණතාවයක් දක්නට තිබුණි. එහෙත් වර්තමානයේ පවතින රජය යටතේ එහි යම් අඩු බවක් දක්නට තිබේ. ඒ කෙසේ වුවද මෙම නිදහස කොතෙක් දුරට පවතීද යන්න නිශ්චිතව කිව නොහැකිය. ශ‍්‍රී ලංකාවේ ප‍්‍රථම මාධ්‍යවේදී ඝාතනය ලෙස විමල් එස්. සුරේන්ද්‍ර මහතාගේ ඝාතනය 1981 ඔක්තෝ්ම්බර් 26 වැනි දින වත්තල දී සිදු විය. දිවයින පුවත්පතේ ඡයාරූප ශිල්පියෙකු වූ විමල් එස්. සුරේන්ද්‍ර මහතාගේ මරණය කුමන්ත‍්‍රණකාරී මිනිස් ඝාතනයක් බවට වන සැකය දිගු කලක් තිස්සේ ජනමාධ්‍ය ක්ෂේත‍්‍රය තුළ පවතී. එතැන් පටන් ෆ‍්‍රීඩම් හවුස් දත්ත අනුව 1982-1999 කාලසීමාව තුළ මාධ්‍යවේදීන් 488 දෙනෙකු පැහැර ගෙන යාම හෝ අතුරුදහන් වීම සිදුව තිබේ. එහෙත් ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී රටක මාධ්‍ය නිදහස, මාධ්‍යවේදීන්ගේ අභිමතය පරිදි මාධ්‍යය හැසිරවීමට අවශ්‍ය වාතාවරණය රට ඇතුළත නිර්මාණය කළ යුතු කාලය එළඹ ඇත.

භාෂණයේ හා ප‍්‍රකාශනයේ නිදහස

මානවයා සතු ප‍්‍රකාශන නිදහස තොරතුරු ලබා ගැනීමේ අයිතිය  1948  දෙසැම්බර් 10 වන දින එක්සත් ජාතීන්ගේ මහාමණ්ඩලයෙන් සම්මත කොට ප‍්‍රකාශයට පත් කළ මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ විශ්ව ප‍්‍රකාශනයෙන් තහවුරු කොට තිබේ. එනම් 18 හා 19 වන වගන්තියේ වගන්ති කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමට හැකි වේ. මෙහිදී ප‍්‍රකාශන නිදහස පිළිබඳ වඩාත් වැදගත් වන්නේ 19 වන වගන්තියයි. එනම්,

               "තම නිදහස් මත දැරීමට හා ප‍්‍රකාශ කිරීමට සෑම පුද්ගලයෙකුට ම අයිතිය ඇත. අනුන්ට බාධාවක්                     නොමැතිව තම මතය දැරීමටත් දේශ සීමා නොසළකා කවර මාධ්‍යයකින් හෝ තොරුතුරු                               ලැබීමටත් තොරතුරු ලබා දීමටත් ඇති අයිතිය ඊට ඇතුළත් ය."

ඒ වගේම සිවිල් හා දේශපාලන හිමිකම් පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර සම්මුතියෙන් 19 වැනි වගන්තිය ජනමාධ්‍ය නිදහස සුරක්ෂිත කිරීමට අදාළ වේ. ඒ මෙසේය,
  • බාධාවකින් තොරව අදහස් දැරීමේ අයිතිය සියලූ දෙනා සතුය.
  • ප‍්‍රකාශන නිදහස පිළිබඳ අයිතිය සියලූ දෙනා සතුය. 

දේශ සීමා නොසළකා වාචිකව, ලිඛිතව හෝ මුද්‍රිතව කලාවේ ස්වරූපයෙන් හෝ තමා කැමති   ඕනෑම මාධ්‍යයක් සියලූම ආකාරයේ අදහස් තොරතුරු සෙවීමේ ලැබීමේ හා පතුරුවා හැරීමේ නිදහස මේ අයිතියට අයත් වේ.
මෙලෙස මිනිසාගේ ප‍්‍රකාශන නිදහස භාෂණයේ නිදහස නෛතික වශයෙන් ආරක්ෂා කර ඇත. ඒ වගේම අපේ රටේ 1978 ආණ්ඩුක්‍රම  ව්‍යවස්ථාවේ 14 (1) වගන්තිය මගින් සහතික කොට තිබේ. එනම්,

                 "සෑම පුරවැසියෙකුටම භාෂණයේ නිදහස හා ප‍්‍රකාශනය ඇතුළු අදහස් පළ කිරීමේ නිදහසට                              හිමිකම් ඇත්තේය."

මෙසේ අයිතීන් ආරක්ෂා කර ඇති සේම එම අයිතීන් යම් යම් සීමාවන්ට ද ලක් කර තිබේ. ඒ වගකීමෙන් යුතුව මෙම නිදහස භුක්ති විඳීමට ඉඩකඩ සැලැස්වීමටයි. මන්ද   ඕනෑම පුද්ගලයෙකුට නිදහස තිබූ පමණින්   ඕනෑම දෙයක් ප‍්‍රකාශ කිරීමට නොහැකි වේ. කිසිවෙකුට හිංසා පීඩා වන ආකාරයට අදහස් පල කිරීමේ හැකියාවක් නොමැත. එලෙස අදහස් ප‍්‍රකාශ කළහොත් එය ශිෂ්ටසම්පන්න සමාජයක් වේද?

මානව හිමිකම් පිළිබඳ විශ්ව ප‍්‍රකාශනයේ 29 (2) හා 30 වගන්තිවලින් එය සීමා කර තිබේ. 29 (2) වගන්තියේ සඳහන් පරිදි,

           "සමාජයේ කිසිවෙකුට හිංසා හා පීඩා වන ලෙස සිය අයිතිවාසිකම් හා නිදහස භාවිත නොකළ යුතුය."

ඒ වගේම භාෂණයේ නිදහස ශ‍්‍රී ලංකා ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් හා ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාව යටතේ පැනවූ අණ පනත් මගින් සීමා කර තිබේ. එනම්, ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ (1978) 15 (2) ව්‍යවස්ථාව හා 15 (7) ව්‍යවස්ථාව මගින් සීමා කර තිබේ.

ප‍්‍රකාශන නිදහස ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් හිමි කර දී ඇතත් 1980 සිටම ප‍්‍රකාශන නිදහස සීමා කර ඇති බවට කොතෙකුත් නිදසුන් ඉදිරිපත් කළ හැකිය. ෆ‍්‍රීඩම් හවුස් දත්ත අනුව 1982-1999 කාලසීමාව තුළ මාධ්‍යවේදීන් 4888 දෙනෙකු පැහැර ගෙන යාම හෝ අතුරුදහන් වීම සිදුව තිබේ.

1977 දී බලයට පත් වූ එක්සත් ජාතික පක්ෂ රජය පහෙන් හතරක් වූ සිය අසීමිත පාර්ලිමේන්තු බලය පාවිච්චි කරමින් ජනමාධ්‍ය ප‍්‍රකාශන නිදහස සීමා කිරීම් දැක ගත හැකිය. ජයවර්ධන රජය බලයට පත් වී කෙටි කලක් තුළ මාධ්‍ය ප‍්‍රකාශන නිදහසට අභියෝග එල්ල වන්නට විය. එහි ප‍්‍රතිපලයක් වශයෙන් 1978 දී පාර්ලිමේන්තු වරප‍්‍රසාද සංශෝදනය කරමින් ජයවර්ධන රජය මාධ්‍ය මර්දනයේ පළමු පියවර තබමින් මාධ්‍යවේදීන් පාර්ලිමේන්තුවට කැදවා නඩු අසා දඬුවම් කරනු ලැබීය. 

එතැන් පටන් ජයවර්ධන පාලනය තුළ ජනමාධ්‍ය නිදහසේ ගෙල ක‍්‍රම ක‍්‍රමයෙන් හිරවිය. මාධ්‍ය වෙත එල්ල වූ දැඩි පීඩනය හමුවේ මාධ්‍යවේදීන් නිහඬ විය. මාද්‍යවේදීන් වෙත මුදාහල තර්ජන, පහරදීම්, රඳවා තබා ගැනීම්, ජීවිත හානි වැනි මර්දනකාරී පිළිවෙත් හමුවේ මාධ්‍යවේදීන් අකර්මන්‍ය විය.

ශ‍්‍රී ලංකාවේ ප‍්‍රථම මාධ්‍යවේදී ඝාතනය ලෙස විමල් එස්. සුරේන්ද්‍ර මහතාගේ ඝාතනය 1981 ඔක්තෝ්ම්බර් 26 වැනි දින වත්තල දී සිදු විය. දිවයින පුවත්පතේ ඡයාරූප  ශිල්පියෙකු වූ විමල් එස්. සුරේන්ද්‍ර මහතාගේ මරණය කුමන්ත‍්‍රණකාරී මිනිස් ඝාතනයක් බවට වන සැකය දිගු කලක් තිස්සේ ජනමාධ්‍ය ක්ෂේත‍්‍රය තුළ පවතී. පුවත්පතක පළවන ප‍්‍රවෘත්ති සහ විශේෂාංග වඩාත් ඔපවත් වන්නේ ඒ සමග පළවන ඡයාරූප හේතුවෙනි. විමල් එස්. සුරේන්ද්‍ර මහතා එම අංශය ඔස්සේ දිවයින ඔපවත් කළ ඡයාරූප මාධ්‍යවේදියකු ලෙස සඳහන් කළ හැක. ප‍්‍රබල දේශපාලනඥයකුගේ බිරිඳකගේ ඡයාරූපයක් ලබා ගැනීම ඔහුගේ හදිසි අභාවයට හේතු වූ බව සමහරු ප‍්‍රකාශ කරති. එතැන් පටන් ෆ‍්‍රීඩම් හවුස් දත්ත අනුව 1982-1999 කාලසීමාව තුළ මාධ්‍යවේදීන් 488 දෙනෙකු පැහැර ගෙන යාම හෝ අතුරුදහන් වීම සිදුව තිබේ.

විමල් එස්.සුරේන්ද්‍ර ඝාතනය පිළිබඳ  හෙළිදරව්ව

දිවයින පුවත් පතේ ඡුායාරූප ශිල්පී විමල් එස්. සුරේන්ද්‍ර මහතා හදිසි රිය අනතුරකින් මිය ගියේ 1981 ඔක්තොම්බර් 26 වනදාය. රිය අනතුර සිදුවූවා යැයි කියන ස්ථානය වූයේ එ.ජා.ප වත්තල මන්ත‍්‍රීවරයෙකු වූ ජෝන් අමරතුංග මහතාගේ කදානේ නිවස ඉදිරිපිටදීය. පුවත්පත් ඡයාරූප ශිල්පියා සිය මෝටර් සයිකලයේ නැගී කොළඹ දෙසට ගමන් ගනිමින් සිටිය දී පාරේ ගමන් කරමින් සිටි මගියෙකුගේ අගේ හැපී ඒ සිදු වූ අනතුරෙන් ඡයාරූප ශිල්පියා  මියගිය බව බව ප‍්‍රකෘශ විය. සිද්ධිය සිදු වී ඇත්තේ රාත‍්‍රී 8 ත් 8.30 ත් අතර කාලයේ ය. කදාන පොලීසියේ නිලධාරීන් සිද්ධිය වූ ස්ථානයට පැමිණ ඇත්තේ රාත‍්‍රී 09 ට පමණය. එහිදී තමන් ජෝන් අමරතුංග මහතාගේ නිවස ඉදිරිපිට දී කොළඹ-මීගමුව පාරේ තුවාලකරුවන් දෙදෙනෙකු අනතුරට පත්වී මග වැටි සිටින බව දුටු බවත් එම තුවාල කරුවන් අසළ 9 ශ‍්‍රී 4180 දරණ යතුරු පැදිය කොළඹ දෙසට මුහුණලා කෙළින් අතට නවතා තිබුණු බවත් එම යතුරු පැදියට අඩියක් පමණ දුරින් වැටී සිටි තුවාල කරුගේ (ඡයාරූප ශිල්පියාගේ) හිස අසළ ලේ පැල්ලමක් තිබුණු බවත් අනෙක් තුවාලකරු ද ඒ අසළම වැටී සිටි බවත් ප‍්‍රකාශ කරනු ලැබීය. 

තුවාල කරුවන් දෙදෙනාම රාගම රෝහලට යවන ලදුව එහිදී අසාධ්‍ය තත්වයේ සිටි ඡයාරූප ශිල්පියා කොළඹ මහ රෝහලට යවන ලදුව එහිදී රාත‍්‍රී 1.00 ට පමණ මිය ගියේ ය. 

මෙහිදී ඡයාරූප ශිල්පියා ගමන් ගනිමින් තිබූ පාපැදිය  කෙළින් අතට සිටුවා තිබුණේ කෙසේද යන්න පිළිබඳව පැහැදිලි කිරීමක් නොවීය. ඔහු පැළද සිටි හෙල්හමටයට ද කිසිදු හානියක් සිදුවී තිබුණේ නැත. ඡයාරූප ශිල්පියා පැළද සිටි ඔරලෝසුව හා හෙල්මටය  පොලීසියට ලැබී තිබුණේ ජෝන් අමරතුංග මහතාගේ නිවසේනි. 
පශ්චාත් මරණ පරීක්‍ෂණය පැවැත්වූ අධිකරණ වෛද්‍ය නිලධාරියාගේ මතය වූයේ හිස් කබල පිපිරීම මෝටර් සයිකල් අනතුරකින් සේම පොලූ පහරකින් ද විය හැකි බවයි. සියලූ කරුණු සලකා බැලීමෙන් අනතුරුව සුරේන්ද්‍ර මහතාගේ මරණය රිය අනතුරකින් සිදුවු මරණයක් බවට මරණ පරීක්‍ෂක වරයා තීන්දු කළේය. එහෙත් සිරුර ආදාහනය නොකොට භූමිදානය කිරීමට නියම කෙරිණි. 

කෙසේවෙතත් සුරේන්ද්‍රගේ මරණය පුවත්පත් කරුවන්ගේ බලවත් සැකයට හේතු වී තිබුණි. ඒ ගැන මාධ්‍යවේදීන් අතර විවිධ කතා ද පැතිර යමින් තිිබුණි.මේ අතර සුරේන්ද්‍ර මහතාගේ සහෝදරයෙක් කොළඹ ප‍්‍රධාන මහේස්ත‍්‍රාත්වරයාට පෙත්සමක් ඉදිරිපත් කරමින් නැවත පරීක්‍ෂණයක් ඉල්ලා සිටියේ ය. ඒ සමගම අබේරත්න මහතා කොළඹ හදිසි මරණ පරීක්‍ෂක වෝල්ටර් ඩි.පෙරේරා මහතා වෙත ද මේ අභිරහස් මරණය ආශ‍්‍රයෙන් මතුවන සැක පිළිබඳව  විස්තරාත්මක ලිපියක් යවන ලදි. ඒ මහතා නාගරික මරණ පරීක්ෂකවරයා විසින් යවන ලද සම්පූර්ණ ලිපිය මෙසේ ය.

                                                                                                                                1982 මාර්තු 19 දින, 
                                                                                                                      143,හල්ලොලූව පාර,
                                                                                                                      මහනුවර.

නාගරික මරණ පරීක්‍ෂක, 
වෝල්ටර් ඩි.පෙරේරා මහතා,
මරණ පරීක්‍ෂණ උසාවිය, 
මහ රෝහල,
කොළඹ.

මැතිතුමනි,

වර්ෂ 1981 ඔක්තොම්බර් මස 26 වැනි දින හදිසියේ මියගිය ප‍්‍රසිද්ධ පුවත්පත් ඡුායාරූප ශිල්පී සෝමරත්න විමල් සුරේන්ද්‍ර මහතාගේ අභිරහස් මරණය සම්බන්ධවයි. දැනට ඔබ තුමා ඉදිරියේ පරීක්‍ෂණය වන මෙම මරණය සම්බන්ධයෙන් මියගිය සුරේන්ද්‍ර මහතාගේ සොයුරෙකු වන මා විසින් 1981 ඔක්තොම්බර් මස 29 දින සිට නොයෙක් නොයෙක් අයුරින්,  නොයෙක් නොයෙක් පුද්ගලයන් හමු වී රහසිගතව කරුණූ සොයා බැලීමෙන් ද ක\න, රිලවුල්ල, කපුවත්ත, රාගම සහ ඒ අවට මා රහසිගතව ඇවිදීමෙන් යම් යම් පුද්ගලයන් සමග කතා බස් කිරීමෙන් සොයාගත් තොරතුරු අනුව , 1981 දෙසැම්බර් මස 14 වැනි දින කොළඹ ප‍්‍රධාන මහේස්ත‍්‍රාත්තුමා වෙත පෙත්සමක් ඉදිරිපත් කරමින් මෙම අභිරහස් මරණය පිළිබඳව නැවත සම්පූර්ණ පරීක්‍ෂණයක් පවත්වන ලෙස ඉල්ලා සිටියෙමි.
ගරු මැතිතුමනි, මා සොයා දැනගත් කරුණු අනුව ද ,මෙම මරණය යම් පිරිසක් විසින් කුමන්ත‍්‍රණය කර පහර දීමකින් සිදු කරන ලද අභිරහස් මරණයක් මිස රිය අනතුරකින් සිදු වූ මරණයක් නොවන බව ද, මා වටහා ගතිමි.වැඩිදුරටත් මෙම මරණය පිළිබnda 1981.10.29 දින සිට පැවති සෑම මරණ පරීක්‍ෂණ දිනකටම මම ද සහභාගී වීමි. එහිදී අනාවරණය වූ කරුණු අනුව ද කදාන පොලීසිය ක‍්‍රියා කරන අයුරු ද ඉතා හොඳින් පරික්‍ෂාවෙන් වටහා ගතිමි. 
1981 ඔක්තොම්බර් මස 26 වැනි දින මෙම මරණය සිදුවු දින සිටම කදාන පොලීසිය මෙම මරණය වසන් කිරීමට කටයුතු කර ඇති අයුරු මැනවින් වැටහේ. අභිරහස් ලෙස මරණය සිදුකිරීමට කුමන්ත‍්‍රණය කරන ලද මාරාන්තික පහරදීම සිදු කරන ලද මිනී මරුවන් ආරක්‍ෂා කිරීමට කදාන පොලීසියේ නිලධාරීන් මහතුන් උත්සහ කරන බැව් ද, පොලීසියේ නිලධාරීන් විසින් නොයෙක් නොයෙක් විට ක‍්‍රියාකරන අයුරෙන් මනාව ඔප්පු වේ. 
ගරු මැතිතුමනී, නීතිය ආරක්‍ෂා කිරීමට බැදී සිටින ජනතාවගේ ආරක්‍ෂකයන් ලෙස සැලකෙන ශ‍්‍රී ලංකා පොලීසියේ අවංක නිලධාරී  මහතුන්ගේ හොඳ නමට, ගරුත්වයට කැලලක් වන, අපහාස වන අයුරින් කදාන පොලීසිය විසින් ක‍්‍රියා කර ඇති අයුරු ගැන මා බලවත්සේ කම්පාවට පත්වී සිටින අතර කදාන පොලීසිය විසින් මෙම මරණය සම්බන්ධයෙන් සත්‍ය සාධාරණ පරීක්‍ෂණයකට කරුණු ඉදිරිපත් නොකරන බැව් මගේ වැටහීම වන අතර ක\න පොලීසිය ගැන මාගේ කිසිදු විස්වාසයක් නොමැති බව දන්වන අතර දැනට උද්ගතවී ඇති තත්වය අනුව මාගේ ජීවිතයට ද යම් අයුරකින් අනතුරක් සිදු කිරීමට ද කටයුතු කරාවියැයි මා තුළ සැකයක් පවතී.
ගරු මැතිතුමනි, කොළඹ ප‍්‍රධාන මහේස්ත‍්‍රාත්තුමා ඉදිරියේ මෙම මරණ පරීක්‍ෂණය පැවැත්වෙන විට මෙය අභිරහස් කුමන්ත‍්‍රණකාරී මිනීමැරුමක් බවට ඔප්පු කිරිමට අදාළ කරුණු මාගේ නීතීීඥ මහත්වරුන් මගින් උසාවියට ඉදිරිපත් කරමි. ක\න පොලිස් නිලධාරීන්ගේ නීති විරෝධි ක‍්‍රියාවන් පිළිබඳව සිතා බලන විට කිසිසේත් මට සෑහීමකට පත්විය නොහැකි බව ඉතා කණගාටුවෙන් දන්වා සිටිමි. මේ පිළිබඳව ඔබතුමාගේ විශේෂ අවධානය යොමු වේවායයි බලාපොරොත්තු වෙමි. ස්තූතියි! 
                                                                                   මෙයට, 
                                                                                   ඩබ්ලිව්.ඇස්.අබේරත්න.
                                                                                           (විමල් ඇස්.සුරේන්ද්‍රගේ වැඩිමහල් සොහොයුරු)


දෙවැනි වරට පැවති මරණ පරීක්ෂණයේ දී පොලීසිය නිසි වේලාවට අවශ්‍ය සාක්ෂිකරුවන් ඉදිරිපත් කිරීමෙන් වැළකී සිටින බවක් හෙලිදරව් වී ඇත. ඇතැම් දිනවල පොලීසියේ සාක්ෂිකරුවන් පවා උසාවියට එ්මෙන් වැළකී සිටින බවක් වාර්තාවන් අතර වෙයි. දෙවැනි පරීක්ෂණයේ දී රාගම රෝහලේ වෛද්‍යවරයෙකු වන ප‍්‍රසාද් අබේසිංහ මහතා සාක්ෂි දෙමින් පවසා ඇත්තේ ශිල්පියා සමග රැගෙන ආ අනෙක් තුවාලකරු එම වෛද්‍යවරයා රාත‍්‍රී 9.30 ට පමණ පරීක්ෂා කළ බවත් රෝගියා පරීක්ෂා කරන අවස්ථාව වන විට ඔහු බීමත්ව හොඳ සිහියකින් සිටි බවත් ඔහුගේ හිසේ වම් පැත්තේ අගල් 2ක් පමණ දිගටත් වම් කකුලේ හා දකුණු කකුලේ සීරීම් තුවාල තිබූ බවත් මෝටර් සයිකලයක් පිටුපසින් පැමිණ හැපුණු බවට ප‍්‍රකාශ කළත් ඔහුගේ ශරීරය පිටුපස කිසිම තුවාලයක් නොතිබූ බවත් මෝටර් රථ අනතුරක් නිසා සිදු වූ තුවාල බව පෙනෙන්නට නොතිබූ බවත් ප‍්‍රකාශ කර ඇත. තුවාලකරුගේ තුවාලවලට බෙහෙත් දැමූ පසු ඔහු රෝහලෙන් ඉවත් වී ඇත්තේ ද සිය කැමැත්තෙනි.  

දෙවැනි පරීක්ෂණය සිදුවන අතරතුර දී  ශිල්පියාගේ සහෝදරයාට ද විවිධ ජීවිත තර්ජන එල්ල වී ඇත. ලංකාදීප පත‍්‍රයේ එවකට සිටි කර්තෘ එල්මෝ ගුණතිලක මහතා ඒ බව ප‍්‍රකාශ කර ඇත. ඡයාරූප ශිල්පී විමල් එස්. සුරේන්ද්‍ර සහෝදර අබේරත්න මහතා ඡයාරූප ශිල්පියාගේ මරණය පිටුපස ඇති අභිරහස අනාවරණය කර ගැනීමට තමන් දරන උත්සාහය විස්තර කරමින් ඒ සඳහා තමන්ට සහය ඉල්ලමින් මියගිය ඡයාරූප ශිල්පියාගේ ස්වාමියා ලෙස සැලකිය හැකි උපාලි විජේවර්ධන මහතා වෙත ද 1982 ජූනි 02 වැනි දින ආයාචනාත්මක ලිපියක් ලියා තිබේ. එය මෙසේය.

                                                                                                                                      466, සමන්පාය,
                                                                                                                                          ගොහාගොඩ,
                                                                                                                                         කටුගස්තොට.
                                                                                                                                          1982 ජුනි 02

ගරු උපාලි විජේවර්ධන මහත්මයා,
උපාලි පුවත්පත් සමාගම,
233, බ්ලූමැන්ඩල් පාර,
කොළඹ 13.

      ගරු මහත්මයාණෙනි,

ඔබතුමාගේ පුවත්පත් ආයතනයේ මාණ්ඩලික ඡයාරූප ශිල්පියෙකු ලෙස සේවය කරමින් සිටිය දී, 1981 ඔක්තෝම්බර් 26 දින කද්‍රනේ ජෝන් අමරතුංග මැතිතුමාගේ නිවස ඉදිරියේ දී අභාග්‍ය සම්පන්න ලෙස මියගිය විමල් එස්. සුරේන්ද්‍රගේ වැඩිමල් සොහොයුරා වන ඩබ්. අබේරත්න වන මම මියගිය සුරේන්ද්‍රගේ අභිරහස් මරණය පිළබඳව අධිකරණය හමුවේ නඩු පවරා දැනට එය අභිරහස් කුමන්ත‍්‍රණකාරී මිනීමැරුමක් බව ඔප්පු කිරීමට ප‍්‍රමාණවත් කරුණු අනාවරණය කරගෙන ඇත. 

මාගේ මියගිය සොහොයුරා වෙනුවෙන් යුක්තියේ සාධාරණ තීන්දුවක් අපේක්ෂාවෙන් කටයුතු කරගෙන යන අවස්ථාවේ මාගේ මේ ප‍්‍රයත්නය මග හැරවීමට මේ සම්බන්ධව කටයුතු කරන පොලීසියත් ඇතැම් දේශපාලන කණ්ඩායම් ද උත්සාහා කරන බව පැහැදිලිව පෙනේ. ගරු මැතිතුමෙනි, මෙවැනි බැරෑරුම් තත්ත්වයක් ඉදිරියේ මෙම නඩුව තවත් ඉදිරියට ගෙනයෑම අසරණ මට ඉතාමත් අසීරු දෙයකි. එහෙයින් යුක්තියේ නාමයෙන් මාගේ සොහොයුරාගේ මරණයට වගකිය යුත්තන් නීතියේ රැහැනට අසු කර දීමට ඔබතුමාගේ කාරුණික සහයෝගය ගෞරවයෙන් ඉල්ලා සිටිමි. ස්තූතියි!
                                                                                               මෙයට, 
                                                                                               ඩබ්ලිව්.ඇස්.අබේරත්න.
                                                                                                       (විමල් ඇස්.සුරේන්ද්‍රගේ වැඩිමහල්                                                                                                                   සොහොයුරු)


සිය සහෝදරයාගේ අභිරහස්  මරණය පිළිබඳව කරුණු සොයා බලමින් සිටි විමල්ගේ සහෝදර අබේරත්න මහතා වෙත එල්ල වෙමින් තිබුණු මරණ තර්ජන හේතු කොටගෙන අබේරත්න මහතා ද මැදපෙරදිග රැකියාවක් සොයාගෙන රට අතහැර ගියේය. ඒ සමග ඡයාරූප ශිල්පියාගේ අභිරහස් මරණය පිළිබඳව කෙරෙන පරීක්ෂණ කටයුතු ද යටපත් විණ.

විමල් එස්. සුරේන්ද්‍ර, උපාලි විජේවර්ධන මහතා විසින් ආරම්භ කරන ලද  "දිවයින" පුවත්පතට එකතු වී තිබුණේ 1981 සැප්තැම්බර්වලදීය. ඊට පෙර ඔහු කලක් "දවස" ආයතනයේද, "සිරිලක", "ජනදින" හා "ඇත්ත" යන පුවත්පත්වල ද වැඩ කොට තිබුණි. උපාලි විජේවර්ධන මහතා පුවත්පත් ව්‍යාපාරයක් ඇරඹීම පිටුපස දේශපාලන හේතු ද තිබූ බව පෙනීයයි. 
  
තමන්ගේ ළඟ ඥාතියෙක් වූ  උපාලි විජේවර්ධන මහතාට දේශපාලනයට එන ලෙස ජයවර්ධන විසින් ඒ වන විටත් ආරාධනා කර තිබූ අතර නිකම්ම දේශපාලනයට එනවා වෙනුවට පුවත්පත් ව්‍යාපාරයක් අරඹා ඒ මගින් වඩා ශක්තිමත් ප‍්‍රතිරූපයක් ගොඩනගා ගනිමින් දේශපාලනයට ඒම ඔහුගේ අරමුණ වී තිබූ බව පෙනී යයි. එහෙත් ජනාධිපතිවරයාට කිට්ටු සම්බන්ධයක් ඇති උපාලි වැනි ධනවත් තරුණ පුද්ගලයෙකු සිය පක්‍ෂයට එකතු වීම එ.ජා.ප යේ ඇතැම් ජේ්‍යෂ්ඨ නොසතුටට හේතු වී තිබුණි.නොසතුට පළ වී තිබූ ප‍්‍රධාන පුද්ගලයා වුණේ අගමැති ආර්.පේ‍්‍රමදාස මහතාය. අගමැති ආර්.පේ‍්‍රමදාස මහතා කෙරෙහි වන විරෝධයක් උපාලි විජේවර්ධන මහතා තුළ ද තිබුණි. සමහරවිට ජේ.ආර් ජයවර්ධන මහතාගෙන් පසුව පක්‍ෂ නායකත්වය තමාට ලබා ගැනීමේ යම් අරමුණක් උපාලි විජේවර්ධන මහතා තුළ ද තිබුණා විය හැකි ය. ඒ නිසාම පේ‍්‍රමදාස මහතා කෙරෙහි වන විශේෂ නොකැමැත්තක් ඔහු තුළ ද තිබුණි. මේ මතභේද හේතු කොට ගෙන උපාලි විජේවර්ධන මහතා අගමැති ප්‍රේමදාස මහතාට සිය පුවත්පත් මගින් සියුම් ලෙස පහර දෙන ප‍්‍රතිපත්තියක් පවත්වාගෙන ගියේ ය. 

උපාලි විජේවර්ධන මහතා විමල්ට නවීන කැමරාවක් ද දී පේ‍්‍රමදාස ආර්යාවට අදාළව විශේෂ වැඩකොටසක් බාර දී තිබුණි .විමල්ට අගමැති ආර්යාව සමගත් දැන හැදුනුම්කමක් තිබී ඇති බව ද පෙනී යයි. ඒ නිසා සිය ස්වාමියාගේ වුවමනාවට ගැලපෙන ලෙස ආර්යවගේ විශේෂ ඡයාරූප එකතුවක් සඳහා ක‍්‍රියාකිරීම ද අමාරු කරුණක් ද නොවීය. ඔහු අගමැති ආර්යාව ගැවසෙන ස්ථානවලට යමින් ඇය පිළිබඳව  මහජනතාව තුළ හාස්‍යයක් ඇති කිරීමට හේතුවන ඡයාරූප එකතුවක් පිළියෙල කරමින් සිටියේය. එසේ ලබාගත් එකතුව අතර ඇය ක‍්‍රියා කරන ඡයාරූප, අසුන් පිට යන ඡුායාරූප පිහිනුම් තටාක වල පිහිනීමට ඉගෙන ගන්නා හා ඊට අදාළ විවිධ ඉරියව් දැක්වෙන ඡුායාරූප ද විය.එංගලන්තයේ එලිසබෙත් රුජිණ ලංකාවට ආ ගමනේ දී ඇය "දිවයින" වෙනුවෙන් ආවරණය කළ ඡයාරූප ශිල්පියා වූයේ විමල්ය. රැජිණගේ තත්ත්වය හා ආර්යාවගේ තත්ත්වය තුළනාත්මකව දක්වන විශේෂ ඡයාරූප පිටුවක් විමල් ලවා පිළියෙල කොට පළකිරීමේ සැලැස්මක් උපාලි විජේවර්ධන මහතාට තිබී ඇත.

විමල්ට පෝල් රුද්‍රිගෝ නමින් ඥාති සහෝදරයෙකු සිටියේ ය. විමල්ගේ පුංචි අම්මාගේ දුව විවාහ කරගෙන සිටි ඔහු රෙකට් ඇන්ඞ් කෝල්මන් සමාගමේ විධායක නිලධාරියෙකු විය. විමල්ගේ මේ ඥාති සහෝදරයාට අරුණ කෝපි මුදලාලි නමින් වන සහෝදරයෙකු කදානේ සිටියේ ය. ඔහුගේ බිරිඳ ජෝන් අමරතුංග මහතාගේ බිරිඳගේ ඥාති සහෝදරයක් වු අතර ස්වාමි පුරුෂයා ජෝන් අමරතුංග මහතාගේ කිට්ටු ආධාරකරුවකු වන විට බිරිඳ වත්තල ඒ.ජා.ප කාන්තා සංවිධානයේ සභාපතිනිය විය. විමල් උපාලි විජේවර්ධනගේ වුවමනාව අනුව අගමැති ආර්යාවට අදාළ ඡයාරූප එකතුවක් පිළියෙල කරමින් සිටින බව හා ඔහු විශේෂ ඡයාරූප පිටුවක් පළ කිරීමට බලාපොරොත්තුවෙන් සිටින බවත් විමල්ගේ ඥති සහෝදරයා දැන සිටියේ ය. පෝල් මගින් ඒ බව අරුණ කෝපි මුදලාලිට සේම ඔහුගේ බිරිඳ ද දැනගන්නට ලැබුණි. ඔවුන් මගින් ඒ බව ඉහළින් සිටි තවත් පිරිසක් ද දැන ගත්තා විය හැකි ය.

1981 ඔක්තොම්බර් 26 වන දින විමල්ට රාජකාරි නිවාඩු දිනයක් වී ඇත. ඔහු නැවතුම් ගෙන සිටියේ ඔහු විසින් පවත්වාගෙන යමින් සිටි ඡයාරූප ශාලාව (ක‍්‍රිෂන්තා ස්ටුඩියෝ) පිහිටි බොරැල්ලේ  කොටා පාරේ අංක 131 දරණ ස්ථානයේ ය. ඔහු සමග එම කාමරයේ තවත් කීපදෙනෙකු ද නේවාසිකයන් ලෙස නැවතී සිටියේ ය. එදින උදේ සිය රෙදිපිළි සෝදාගත්තේ ය. දහවල් 2.30 ට පමණ පෝල්ගෙන් ලැබුණු දුරකථන පණිවිඩයක් අනුව රාත‍්‍රී නැවත තමන් ආපසු එන බව එහි සිටියවුන්ට ප‍්‍රකාශ කර සවස 6.30ට පමණ කදානේ, බටගම අරුණ කෝපි මුදලාලිගේ නිවසට යාමේ අරමුණින් සිය යතුරු පැදියෙන් කදාන බලා ගමන් කොට ඇත. සුරේන්ද්‍ර එනතෙක් ඔහුගේ ජීවිතය බිලිගත් අය මඟ බලා සිටියේ ය. සුරේන්ද්‍ර යතුරු පැදිය නවතා කෝපි ගෙදරට ගොස් තම හිසෙහි වූ හෙල්මටය ගෙදර ශාලාවේ ඇති ටීපෝව මත තබා ඇත. ඉන්පසු එහි සිට අරුණ මුදලාලි හා විමල් අතර බහින්බස් වීමක් ඇතිවී ඇති අතර එය ඉක්මණින් විමල් ඉලක්ක කොට කරන පහර දීමක් බවට පත්වීමක් ඇත. පහරදීම නිසා විමල්ගේ අතේ තිබු ඔරලෝසුව ද ඔහුගේ අතින් ගිලිහී ඇත. ආත්ම ආරක්‍ෂක සටන් ක‍්‍රමය පිළිබදව අවබෝධයක් තිබූ විමල් ඔවුන්ගේ ග‍්‍රහණයෙන් මිදී හෙල්මටයද පවා නැතිව යතුරු පැදියේ නැගී කොළඹ දෙසට පළා එන්නට වී ඇති අතර කෑගසමින් ඔහු පසු පස ලූහුබදින පිරිසට අසු නොවී ආරක්‍ෂා වීම පිණිස තමන් දන්නා හඳුනන නිවසක් වූ ජෝන් අමරතුංග මහතාගේ නිවස ඉදිරිපිට පාරේ යතුරු පැදිය නවතා නිවසට ඇතුළුවීමට උත්සාහ දරා තිබේ. ඒ අවස්ථාවේ ජෝන් අමරතුංග මහතාගේ නිවසේ සිටි සිරිල් ජිනදාස නමැති පුද්ගලයා (ඔහු අමරතුංග මහතාගේ නිවසේ සේවකයන්) මිදුලේ දී ඔහුගේ ඉදිරිගමන වැලකීමට උත්සාහ දරා ඇති අතර, ඒ සමග පසුපසින් ලූහු බැඳ ආ පුද්ගලයන් වෙතින් එල්ල වූ දැවැන්ත පොලූ පහරකින් විමල් සිහිසුන්ව බිම වැටී ඇත. සිහිනැතිව බිම ඇඳ වැටුණු විමල් කකුල් දෙකෙන් බිම ඇදගෙන විත් යතුරු පැදිය නවතා තිබූ ස්ථානයේ දමා ඇත්තේ ඉන්පසුවය.මේ සියල්ල සිදුවී ඇත්තේ අවට මිනිසුන් විශාල පිරිසක් බලා සිටියදී ය.

මේ සමස්ථ සිද්ධියම සියුම් ලෙස සැලසුම් කරන ලද කුමන්ත‍්‍රණයක් බව පෙනීයන්නේ විමල් මහ රෝහලේ දී මියගිය වහාම පොලිස් පරීක්‍ෂකවරයෙකු   විමල් නැවතුම් ගෙන සිටි බොරැල්ලේ කාමරයට කඩා වැදී ඔහුගේම යතුරෙන් ඔහුගේ කාමරය ඇර එහි තිබී ඇති හේමා පේ‍්‍රමදාස ආර්යාවට අදාළ ඡුායාරූප එකතුව හා උපාලී විජේවර්ධන මහතාගෙන් ඔහුට ලැබී තිබුණු කැමරාව ද රැගෙන යාමය. අනෙක් කාමරවල නැවතී  සිටි ඔහුගේ හිතවත් ජනමාධ්‍යයවේදීන් ඒ බව පුවත්පත්වලට ප‍්‍රකාශ කිරීම නිසා පුවත්පත්වල ඒ පිළිබදව ප‍්‍රවෘත්තියක් ද පළ විය. 

1981 පටන් අද දක්වාම  මාධ්‍යවේදීන්ට හිරිහැර කිරීම, අතුරුදහන් කිරීම, පැහැරගෙන යාම, රඳවා තබාගැනීම, ඝාතනය කිරීම, පවුලේ සාමාජිකයන්ට හිරිහැර සිදු කිරීම යනාදී ශාරීරික හිංසනයන් මෙන්ම, තර්ජනය කිරීම, රැුකියාව අහිමි කිරීම, මාධ්‍ය ආයතන වසා දැමිම, මාධ්‍යවේදීන් අත් අඩංගුවට ගන්න බව ප‍්‍රකාශ කිරීම මානසික හිංසනයන් ද සිදු වෙමින් පවතී.

එහෙත් ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී රටක මාධ්‍ය නිදහස, මාධ්‍යවේදීන්ගේ අභිමතය පරිදි මාධ්‍යය හැසිරවීමට අවශ්‍ය වාතාවරණය රට ඇතුළත නිර්මාණය කළ යුතු කාලය එළඹ ඇත.

--චාමලී වනිගසිංහ--






Wednesday, July 18, 2018

සංසාරෙන් සංසාරෙට එකට ආ බැඳී ..........

සංසාරෙන් සංසාරෙට එකට ආ බැඳී...කෙනෙක් නොමැත දරුවෙකු හට මවක සේ ලැදි...අම්ම යන සමාධියට හිඳිමි සම වැදී...ඔබ ගුණ කීමට හෝඩියේ අකුරු මට මදී.....



Tuesday, July 17, 2018

ලොව වටා තොරතුරු ඔබේ දැනුමට .....


පොදු වශයෙන් චීනය ලෙසින් හැදින්වෙන චීන මහජන සමූහාණ්ඩුව යනු බිලියන 1.3 ට වැඩි ජනතාවක් වෙසෙන ලොව වඩාත්ම ජනාකීර්ණ රාජ්‍ය වෙයි. නැගෙනහිර ආසියාවෙහි පිහිටි චීනය චීන කොමියුනිස්ට් පක්ෂය විසින් පාලනය කරනු ලබන තනි පක්ෂ රාජ්‍යයකි. චීන කොමියුනිස්ට් පක්ෂය විසින් පළාත් 22ක් මතද ස්වතන්ත‍්‍ර ප‍්‍රදේශයන් පහක් මතද සෘජු ලෙසින් පරිපාලිත මහ නගර සභා ප‍්‍රදේශයන් සතරක් (බෙයිජිං, ටියාජිං, ෂැංහයි, සහ වොංකිං) මත ද විශේෂ පරිපාලන ප‍්‍රදේශයන් දෙකක් මත ද සිය ආධිපත්‍ය පතුරුවයි. එහි අගනගරය බෙයිජිං වෙයි. චීනයේ නිරපේක්ෂ පිහිටීම අනූව අක්ෂාංශ අංශක 22.210928 ද දේෂාංශ අංශක 113552971 ද චීනය පිහිටයි. සාපේක්ෂ පිහිටීම ගත් විට මෙය ස්වාභාවික ආරක්ෂකයන් පිරිවරාගත් මහා ක්ෂේම භූමියක් වැනිය. දකුණ සහ නැගෙනහිරත් පැසිෆික් සාගරයත් බටහිරින් මොංගෝලියානු සානුව , උතුරු ගෝබි කාන්තාරය ඊසාන එවරස්ට් ලෙස හදුනා ගත හැක. වර්ග කිලෝ මීටර් මිලියන 9.6ක පමණ භූමි ප‍්‍රමාණයකින් යුක්ත චීනය සම්පූර්ණ වර්ග ප‍්‍රමානය අතින් ලොව 3 වැනි හෝ 4 වැනි තැන ද ගොඩබිම් ප‍්‍රමාණය අතින් ලොව 2වනි තැන ද ගනී. ලොව පැරණිතම ශිෂ්ඨාචාරයක් වූ චීන ශිෂ්ඨාචාරය උතුරු චීන තැන්න හරහා ගලා බසින කහ ගගෙන් පෝෂණය විය. වසර 6000කට වැඩි කාලයක් තිස්සේ චීන දේශපාලන ක‍්‍රමය පදනම් වූයේ පාරම්පරික රාජාණ්ඩු ක‍්‍රමයක් මගිනි. මේ අතරින් පළමුවැන්න කි‍්‍ර.පූ 2000 පමණ තිබූ සියා රාජවංශය වුවද චීනය මුලින්ම එක්සේසත් කළේ කි‍්‍ර.පූ 221 දී කින් රාජ වංශය විසිනි.අවසාන රාජ වංශය වූ කිං රාජ වංශය 1911දී සමාප්ත වූයේ කූඹිමින්ටැං හෙවත් චීන ජාතික පක්ෂය විසින් චීන සමූහාණ්ඩුව පිහිටවීමෙන් පසුවයි. රට කූඹිමින්ටැං සහ කොමියුනිස්ට් යනුවෙන් දේශපාලන කදවුරු 2ට බෙදීම නිසා 20 වන සියවස මුල් භාගයේ චීනය අසමගියෙන් සහ සිවිල් යුද්ධ වලින් පිරී පැවතිණි. තුරින් පාලනය හා චීනයේ දුර්වලතාවය හේතුවෙන් තරුණ නිලධාරීන් හමුදා නිලධාරීන් හා ශිෂ්‍යයන් සුත් යන් සෙන් ගේ විප්ලවීය අදහස් මත කුයින් රාජවංශය බිද දමාසමූහාණ්ඩුවක් ඇති කිරීමට පියවර ගත්හ. චීනයේ වහල් සේවය 1910 දී අහෝසි කරන ලදි. 1912 මාර්තු 12 නැන්ජින්හ සංසැන් සෙත් ජනාධිපති යටතේ චීන සමූහාණ්ඩුව පිහිට විය. 1949 දී මෙම ගැටුම් අවසන් වූයේ කොමියුනිස්ට් පෙරමුණ සිවිල් යුද්ධයෙන් ජයගෙන චීනයේ ප‍්‍රධාන භූමි ප‍්‍රදේශයේ මහජන චීන සමූහාණ්ඩුව පිහිටවීමෙන් අනතුරුවයි. කූඹිමින්ටැං පෙරමුණ විසින් තම චන සමූහාණ්ඩුවේ අගනුවර තායිවානයේ තායිපේ නුවර පිහිටුවා ගනු ලැබූ අතර දැනට එය මගාන් පාලනය වන්නේ තායිවානය කින්මෙන් මට්සු සහ තවත් කුඩා දූපත් කිහිපයක් පමණි. එතැන් සිට තායිවානයේ ස්වාධිනත්වය සහ දේශපාලන තත්වය පිළිබදව මහජන චීන සමූහාණ්ඩුව හා චීන සමූහාණ්ඩුව අතර දේශපාලන ආරවුල් ගහණ විය. 1949 ඔක්තෝම්බර් 01 දැ මා ඕ සේතුන් විසින් මහජන චීන සමූහාණ්ඩුව ප‍්‍රකාශයට පත් කරන ලදි. ඒ වගේම වර්තමාන චීනය පිළිබද කතා කිරීමේදී ජනාධිපති වශයෙන් ෂි ජින්ග්පින් හා අගමැති වශයෙන් ලී කචීයාං හදුනා ගත හැකිය. අගනුවර ලෙස බෙයිජිං ද විශාලතම නගරය ලෙස ෂැංහයි හදුනා ගත හැකිය. නිල භාෂාව සම්මත මැන්ඩරීන් වේ. රාජ්‍ය අක්ෂර මාලාව සරල චීන වේ. අතිතයේ පටන් වර්තමානය දක්වා හදුනා ගැනීමේදී රාජ්‍ය පාලන ක‍්‍රමය, චීනයේ ආර්ථික තත්වය, ආගමික සංසකෘතික හා සමාජීය වශයෙන් විශාල වෙනසක් චීනය තුළ ඇති වී ඇති බව මින් පැහැදිලි වේ.

චීනයේ ඓතිහාසික පසුබිම.

චීන ඉතිහාසය පිළිබද ප‍්‍රථම ලිඛිත වාර්තා හමුවන්නේ ක‍්‍රි.පූ 1500 තරම් ඈත දී ෂෑං රාජවංශය යටතේදීය. (ක‍්‍රි.පූ. 1600-1046 පමණ) ඓතිහාසික මූලාශ‍්‍ර වල ෂෑං රාජවංශයට පෙර පැවති ස්ථීර ලිඛිත මාධ්‍යයක් නොමැති වූ ශියා රාජවංශය (ක‍්‍රි.පූ.2070- 1600 පමණ) නම් රාජවංශය පිළිබද සදහන් වේ. වසර දහස් ගණනක අඛණ්ඩ ඉතිහාසයක් සහිත චීනය ලොව පැරණිතම ශිෂ්ඨාචාරවලින් එකක් ලෙස සැලකෙයි. එය ශිෂ්ඨාචාරයේ තොටිලි වලින් එකක් ලෙසද හදුන්වයි. ලොව පැරණිතම ශිෂ්ඨාචාරයක් වූ චීන ශිෂ්ඨාචාරය උතුරු චීන තැන්න හරහා ගලා බසින කහ ගගෙන් පෝෂණය විය.වසර 6000කට වැඩි කාලයක් තිස්සේ චීන දේශපාලන ක‍්‍රමය පදනම් වූයේ පාරම්පරික රාජාණ්ඩු ක‍්‍රමයක් මගිනි.මේ අතරින් පළමුවැන්න ක‍්‍රි.පූ 2000 පමණ තිබූ සියා රාජ වංශය වුවද චීනය මුලින්ම එක් සේසත් කළේ ක‍්‍රි.පූ 221 දී කින් රාජවංශය විසිනි. අවසාන රාජ වංශය වූ කිං රාජවංශය 1911දී සමාප්ත වූයේ කූඹිමින්ටැං හෙවත් චීන ජාතික පක්ෂය විසින් චීන සමූහාණ්ඩුව පිහිටවීමෙන් පසුවයි. එ් අනූව ඉතිහාසයේ පටන් වර්තමානය දක්වා ප‍්‍රාග් ඓතිහාසික යුගය, පුරාතන යුගය, මහේශාක්‍ය චීනය, චීන සමූහාණ්ඩුව සහ මහජන චීන සමූහාණ්ඩුව ලෙස චීන රාජ්‍යය හදුනා ගැනීමට පුළුවන.

ප‍්‍රාග් ඓතිහාසික යුගය
  • පේලියොලිතික

මීට අවුරුදු මිලියන ගණනකට පෙර හෝමෝ ඉරෙක්ටස්ගෙන් චීනය ජනාවාස වන්නට ඇතැයි සැලකේ. යුවාන්මූ සහ පසුව ලැන්ටියන් ප‍්‍රදේශවල කැනීම් මගින් ආදිතම ජනාවාස වීම් හදුනා ගත හැකිය. චීනයෙන් සොයා ගනූ ලැබූ වඩාත් ප‍්‍රසිද්ධම හෝමෝ ඉරෙක්ටස් නිදර්ශකය පීකිං මිනිසා ලෙස හදුන්වනු ලබන අතර එය 1923-27 කාලයේ සොයාගෙන තිබේ. හුනාන් හි දාඹ් ප‍්‍රාන්තයේ ෆුයාන් ගුහාවෙන් සොයාගන්නා ලද ෆොසීලභවනය වූ හෝමෝ සේපියන්ස්ගේ දත් ක‍්‍රි.පූ. 125000- 80000 පමණ කාලයට අයත් යැයි සැළකේ.
  • නියෝලිතික

ක‍්‍රි.පූ. 10000 අවට කාලය චීනයේ නියෝලිතික යුගය පැවති සමයයි. චීනයේ මෙනේරි වගාවේ ඉතිහාසය ක‍්‍රි.පූ 7000 පමණ දක්වා දිවෙයි. වී වගා කළ ඇති බවට යැංසි ගංගාවෙන් පැරණිතම සාක්ෂි අනූව වසර 8000ක් පමණ පැරණි බව හෙළි වී ඇත. ගොවිතැන ජියාහූ සංස්කෘතියෙන් පිබිදීමට හේතු විය. නිංෂියාහි දමයිඞ් ප‍්‍රදේශයෙන් ගල් කැටයම් 3172ක් හමූ වී ඇති අතර එ්වා ක‍්‍රි.පූ. 6000-5000 අතර කාලයට අයත් යැයි සැළකේ. හෙනාන්හි ෂින්හෙං ප‍්‍රාන්තයේ පෙයිලිගැං සංස්කෘතික භූමියකින් ක‍්‍රි.පූ 5500 සිට 4900 අතර කාලයට අයත් ජනාවාස හමු වු අතර එම ස්ථානයේ කෘෂිකර්මය පිළිබද සාක්ෂි ගොඩනැගිලි ඉදිකිරිම් කුඹල් කර්මාන්තය සහ මියගිය පුද්ගලයන් භූමදානය කිරීම වැනි අභිචාර ක‍්‍රම පැවතී ඇත. ජනගහන වර්ධනයත් සමග කෘෂි කර්මාන්තය දියුණුවට පත් විය. බෝග ගබඩා කිරීම බෙදා හැරීමද දියුණු විය. පසුකාලීන නියෝලිතික සමයේ කහ ගංගා නිම්නය යැංෂාඞ් සංස්කෘතික මධ්‍යස්ථානයක් ලෙස වර්ධනය වූ අතර පළමු ගම් හමු විය. පසු කාලීනව යැංෂා ඕ සං අභාවයට පත් කරමින් ලොංෂාන් සංස්කෘතිය මධ්‍යගත විණ.
  • ලෝකඩ යුගය

ලෝකඩ යුගයට අයත් නිර්මාණ මජියායා ඕ සංසකෘතියෙන් හමු වේ. මීට අමතරව ලෝකඩ යුගයට අයත් මෙවලම් ඊසාන දිග චීනයේ පහළ ෂියා ජියාඩියන් සංස්කෘතියෙන්ද හමු වේ.

චීනයේ දේශපාලන පසුබිම
  • පුරාතන යුගය

පුරාතන චීනය පිළිබද හදුනා ගැනීමේදි පාලන තන්ත‍්‍රය ක‍්‍රියාත්මක වූයේ විවිධ වූ රාජ වංශ අනුවය.
  • ශියා රාජවංශය (ක‍්‍රි පූ2100- 1600 පමණ)

චීනයේ ඓතිහාසික වාර්තාවල විස්තර වන පැරණිම රාජ වංශය ශියා රාජවංශය නම් වේ. ශියා රාජවංශයේ ආරම්භය ක‍්‍රි.පූ. 2200 අවට සිදු වී ඇත. බොහෝ පුරා විද්‍යාඥයින් විසින් ශියා සහ මධ්‍යම හෙනාන් පළාතේ අර්ලිටොවු කැනීම් සමග සම්බන්ධයක් ගොඩ නැගීමට උත්සාහ දරනු ලබයි. හේතුව ක‍්‍රි.පූ. 2000ට පමණ අයත් ලෝකඩ උණුකළ මෙවලම් එම පෙදෙසින් සොයා ගැනීමයි. මෙම භූමියෙන් සොයාගත් මැටි බදුන් සහ කවචවල ඇති සලකුණු නූතන චීන අක්ෂරවල පූර්වජයන් ලෙස සැක කෙරේ. මිථ්‍යාවන්ට අනූව මෙම රාජ වංශය ක‍්‍රි පූ 1600 අවට මිංටියා ඕ හි සටනට සමගාමීව අවසන් වන්නට ඇත.
  • ෂෑං රාජවංශය (ක‍්‍රි පූ 1600- 1046 පමණ)

ක‍්‍රි පූ 1600- 1046 කාලයේ දී ෂෑං රාජවංශය පැවැත්ම ගැන කියවෙන පුරාවිද්‍යාත්මක සොයා ගැනීම් කොටස් 2කි. මුල් කොටස ආදී ෂෑං යුගයට අයත් වේ. දෙවන කොටස අයත් වන්නේ පශ්චාත් ෂෑං යුගයටය. ෂෑං හි අග නගර නවය අතුරින් අන්තිම අග නගරය වූයේ අන්යංය. ෂෑං රාජවංශයේ රජවරු 31 රජකම් කරන ලදි. මෙහි අගනුවර සය වරක් මාරු කර ඇත. ක‍්‍රි පූ 1350 දී අවසන් අගනුවර ලෙසින් තෝරා ගැනුනු අතර එය රාජ වංශයේ ස්වර්ණමය යුගය විය. අංයංවලින් සොයා ගන්නා ලද ලේඛන ෂෑං රාජවංශයේ පැවැත්ම තහවුරු කරයි. එ් අනූව ෂෑං රාජ වංශය විසින්ම පාලනය කරන ලද අන්යං නගරය ප‍්‍රදේශයේ වෙනත් නානාප‍්‍රකාර සංස්කෘතික ජනාවාස සමග සමකාලීනව පැවතුණු බව හා ඔව්නොවුන් අතර වෙළදාමද සිද්ධ වුණු බවය.
  • ෂෝවු රාජ වංශය (ක‍්‍රි පූ 1046 - 256)

ෂෝවු රාජවංශය චීනයේ වැඩිම කාලයක් පැවති රාජවංශය ලෙස සැලකෙයි. ක‍්‍රි. පූ. 2වන සහශ‍්‍රය වන විට කහ ගංගා නිම්නයේ ෂෝවු රාජවංශය නැගී විත් ෂෑං රාජ්‍යය පුරා පැතිර ගියේය. ෂෝවු රාජවංශය යටතේ අර්ධ වැඩවසම් ක‍්‍රමයක් පැවති බව සැළකෙයි. ෂෝවුවරු ෂෑංවරුන්ට බටහිරින් ජීවත් වූහ. ෂෑං රාජවංශය විසින් ෂෝවු නායකයා බටහිර ආරක්ෂකයා ලෙස පත් කර ඇත. ෂෝවු හි පාලකයා වූ රජු සිය සොහොයුරා වූ ෂෝවුහි ආධිපාදවරයාගේ ආධාර ඇතිව මූ යේහි සටනේදී ෂෑංවරුන්ව පරාජය කළේය. ෂෝවුවරු සිය අගනුවර බටහිර දෙසට වෙයි ගග අසළ නූතන ෂියෑං ආසන්න පෙදෙසට විස්ථාපනය වු අතර එය යැංසි ගංගා නිම්නය තෙක් ව්‍යාප්ත විය. මෙය චීන ඉතිහාසයේ උතුරේ සිට දකුණට සිදු වූ සංක‍්‍රමණ අතරින් ප‍්‍රථම සංක‍්‍රමණයයි.
  • වසන්ත සහ සරත් සමය (ක‍්‍රි පූ 722- 476)

8 වන ශතවර්ෂයේ වසන්ත සහ සරත් සමයේ දී බලය විමධ්‍යගත විය. මෙම යුගය නම් කෙරුනේ වසන්ත සහ සරත් අනුවාර්ෂික වාර්තා අනූවය. මෙම කාලයේ ෂෝවු රාජවංශය විසින් යෙදවූ ප‍්‍රාදේශිය හමුදා නායකයෝ නායකත්වය සදහා සිය බලය යෙදවූහ. වයඹ දිගින් ක්වින් ජනයා වැනි ආක‍්‍රමණිකයින්ගේ පැමිණිමත් සමග මෙම තත්වය උග‍්‍ර විය. මේ නිසා ෂෝවූ අගනගරය නැගෙනහිර පිහිටි ලූවෝ යැං වෙත ගෙන යෑමට සිදු විය. එයින් ෂෝවු රාජ වංශයේ දෙවන විශාලතම අවධිය වූ නැගෙනහිර ෂෝවු බිහි විය. වසන්ත සහ සරත් සමය මගින් මධ්‍යගත ෂෝවු බලය බිද වැටීමක් පෙන්නුම් කරයි. එහි ප‍්‍රාන්ත සිය ගණනක් ඇති විණි. එ්වායෙහි විසූ දේශිය බලවතුන් දේශපාලන බලය ලබා ගත් අතර ෂෝවු රජුට නාමික වශයෙන් පමණක් සේවය කළේය. චීන දර්ශනයේ සිතුවිලි පාසල් සියය මෙම යුගයේ මල්ඵල ගැන්වුණු අතර එය කොන්ෆියුසියානුවාදය තාවෝවාදය නීතිගරුකවාදය සහ මොහිවාදය සදහා පදනම දමමින් වෙනස්වන දේශපාලන ලෝකයට ප‍්‍රතිචාර ලෙස ඇති විය .
  • සතරු රාජ්‍ය කාලය (ක‍්‍රි පූ 476- 221)

ක‍්‍රි පූ 5 වන ශතවර්ෂයෙන් පසු මුලික රාජ්‍යයන් 7ක් ඉතිරි විණි. එම රාජ්‍යයන් එකිනෙකා සමග සටන් කළ කාල වකවානුව සතුරු රාජ්‍ය කාලය ලෙස හැදින්විය. මෙම සතුරු රාජ්‍යයන් අතර වර්තමාන පිචුවාන් හා ලියා ඕනිං විය. මේවා පාලනය වන ලද්දේ ආඥාපති හා ආණ්ඩුකාරයකු විසින් පාලනය කරනු ලබන ප‍්‍රාන්තයක් ලෙසිනි. වසන්ත හා සරත් කාලයේ භාවිතා වූ මෙම පද්ධතියේ ශේෂයන් වර්තමානයේ ෂෙං සහ ෂියෑං ප‍්‍රාන්තවල දක්නට ඇත. මෙහි අවසාන ව්‍යාප්ත කිරීම ක්වින්හි රජු වු යිං ෂෙන්ගේ වකවානුවේදි සිදු විය. මොහු තවත් ප‍්‍රාන්ත 6ක් එක්සත් කළ අතර ක‍්‍රි.පූ. 214 දී වර්තමාන ෂේජියෑං ෆූජියෑන් ග්වැංදොං සහ ගුවැංෂි ප‍්‍රදේශවලට අයත් භුමි ඈදාගෙන තමන් පළමු අධිරාජයා ලෙස නිවේදනය කළේය.

මහේශාක්‍ය චීනය

ක්වින් රාජවංශයේ සිට ක්විං රාජවංශය අවසානය දක්වා සමග ඉතිහාසඤයන් මහේශාක්‍ය චීනය ලෙස හදුන්වයි. ක්වින් රාජවංශයේ වැදගත් සංසිද්ධීන් අතර මධ්‍යගත රජයක සංකල්පය හදුන්වාදීම නීතිමාලාව එ්කාබද්ධ කිරීම ලිඛිත භාෂාවේ ප‍්‍රගමනය මිනුම් කිරීම සහ චීනයේ මුදල් භාවිතය දියුණු වීම යන සිදුවීම් වැදගත් වේ. මධ්‍යගත වීමේ ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස ක්වින් රාජ්‍යය උතුරු සීමා ප‍්‍රාකාරය සම්බන්ධ කළ අතර මෙය චීන මහා ප‍්‍රාකාරයේ ආරම්භය ලෙස සැළකෙයි.

  • හන් රාජවංශය

කෙටි කලක් පැවති එ්කාබද්ධ ක්වින් රාජවංශය සිවිල් යුද්ධයකින් පරාජය කොට හන් රාජ වංශය ආරම්භ කරනු ලැබූවේ ලියු බං විසිනි. හන් රාජවංශයේ දිගු පාලන සමය චීන ඉතිහාසයේ ස්වර්ණමය යුගය ලෙස සැලකෙයි. හන් රාජවංශ සමයේ චීන රාජ්‍යය ඈත බටහිර පෙදෙස් දක්වාද ව්‍යාප්ත විය. කොන්ෆියුසියානුවාදය දර්ශනයක් ලෙස ඔසවා එය චීන ශිෂ්ඨාචාරයේ කලාව සංස්කෘතිය සහ විද්‍යාවේ දියුණුවට හේතු විය. හන් අධිරාජ්‍ය ටාරීම් දෝණියේ රාජ්‍ය දක්වා ව්‍යාප්ත වු අතර චීනය සහ බටහිර යා කළ සේද මාවත විවෘත විය. වු අධිරාජයාගෙන් පසු අධිරාජ්‍යයේ ව්‍යාප්තිය නතර වු අතර එය ක‍්‍රමයෙන් පිරිහෙන්නට පටන් ගත්තේය.
  • ෂින් රාජවංශය

වැං මැං පුළුල් භූමි සහ ආර්ථික ප‍්‍රතිසංස්කරණ ව්‍යාපාරයක් ආරම්භ කළේය. ඒ අතර වහල් සේවය අහෝසි කිරීම ඉඩම් ජනසතු කිරීම සහ බෙදාදීම ප‍්‍රධාන විය. මෙම ප‍්‍රතිසංස්කරණ සදහා ඉඩම්හිමි විද්වතුන් ප‍්‍රවේණිදාස ක‍්‍රමය නිසා මීට සහාය නොවීය. ක‍්‍රි. ව. 23දී කළහකාරී ගොවීන් පිරිසක් විසින් වැං මැං මරා දමන ලදි.
ජින් රාජවංශය, උතුරු සහ දකුණු රාජවංශ, සුයි රාජවංශය, මෑං රාජවංශය, පංච රාජවංශ හා දස රාජධානි යුගය, සොං ලියා ඕ ජින් සහ බටහිර ශියා රාජ වංශය, යුවාන් රාජවංශය, මිං රාජවංශය ලෙස විවිධ රාජධානි පැවතුණි
  • ක්විං රාජවංශය (ක‍්‍රි ව 1644- 1911)

චීනයේ අවසාන රාජවංශය ක්විං රාජවංශය ලෙස සැලකේ. මෙය මැංචුවරුන් විසින් පිහිටුවන ලද අතර එය මුළු චීනයම සහ එහි ජනයාව පාලනය කළ දෙවන ආක‍්‍රමණික රාජවංශය ලෙස සැලකේ. මැංචූ ආක‍්‍රමණ සමය ඉමහත් ජීවිත විනාශයකට හේතු වු අතර චීන ආර්ථිකයේ සීඝ‍්‍ර බිද වැටීමට හේතු විය. ක්විං රාජවංශය විසින් අෂ්ට පතාක පද්ධතිය හදුන්වා දුනි. ඊළග අඩසියවස තුළ මිං රාජවංශය යටතේ පැවති සියලූ ප‍්‍රදේශ ක්විං රාජ්‍යය යටතේ ඒකාබද්ධ කෙරිණි. 1683දී දකුණු තායිවානයේ උභය පාලනයක් ගෙන ගියේය.

චීීන සමූහාණ්ඩුව( 1912 - 1949)

ප‍්‍රතිසංස්කරණ කෙරෙහි ක්විං රාජ සභාව දැක්වූ ප‍්‍රතිරෝධය සහ චීනයේ දුර්වලතාවය හේතුවෙන් තරුණ නිළධාරීන් හමුදා නිළධාරීන් සහ ශිෂ්‍යයන් එක්ව ක්විං රාජවංශය බලයෙන් පහකර සමූහාණ්ඩුවක් නිර්මාණය කළ යුතුය යන මතය ප‍්‍රචාරණය කළහ. 1911 ඔක්තෝම්බර් 10 දින වුහාන් හිදී විප්ලවීය යුධමය පිබිදීමක් වූ චූවාං පිබිදීම ඇරඹිණි. 1912 මාර්තු 12 වන දින නැන්ජිං හිදී චීන සමූහාණ්ඩුවේ තාවකාලික රජය පිහිටුවන ලදි. ෂින්හායි විප්ලවය මගින් වසර 2000ක් පැවති රාජවංශ පාලනය නිමා විය.

ක්විං රාජවංශය බලයෙන් පහකළ පසුව සුන්යත් - සෙන් විසින් ජනාධිපතිවරයා ලෙස දිවුරුම් දෙනලදි. නමුත් සුන් හට නව හමුදාවේ ප‍්‍රධානියා වු යුවාන් ෂිකායි වෙත බලය පැවරීමට සිදු වු අතර පැරණි ක්විං පාලකයාට සිහසුන අත්හැරීමට අවස්ථාව දීමේ කොන්දේසිය මත ක්විං රජය යටතේ අගමැති තනතුර හිමි විය. යුවාන්ට එරෙහිව කැරැුල්ලක් ඇති වීම හේතුවෙන් 1916 මාර්තු මස යුවාන්ට බලය අත් හැරීමට සිදු වූ අතර එම වසරේ ජූනි මස ඔහු මිය ගියේය. මේ නිසා චීනයේ බල ඌනතාවක් ඇති වූ අතර සමූහාණ්ඩුව දෙදරා ගියේය.

1920 දී සුන් යත් -සෙන් භේද වූ ජාතිය එක්සත් කරමින් දකුණු චීනයේ විප්ලවකාරී පදනමක් දැරීය. සෝවියට් සංගමයේ ආධාර ඇතිව ඔහු අදක්ෂ චීන කොමියුනිස්ට් පක්ෂය සමග සන්ධානයකට එළැඹියේය. 1925දී පිළිකාවක් නිසා සිදු වු සුන්ගේ මරණයත් සමග ඔහුගේ ආරක්ෂකයකු වූ චියැං – කායි - ෂෙක් විසින් ක්වෝමින්ටාං පක්ෂයේ බලය ලබාගෙන උතුරු ගවේෂණය නම් වු යුධ ව්‍යාපාරයක් මගින් දකුණු සහ මධ්‍යම බොහෝ ප‍්‍රදේශ එහි පාලනයට නතු කරගත්තේය. දකුණු සහ මධ්‍යම චීන යුධ ප‍්‍රධානීන් පරාජය කළ චියැංට උතුරේ යුධ ප‍්‍රධානීන් පක්ෂපාතීත්වය දැක්වූහ. 1934දී චීන සෝවියට් සමුහාණ්ඩුව වැනි සිය මූලස්ථාන මෙහෙයවන ලදුව ජචජ හමුදා දීර්ග පා ගමන මෙහෙයවූහ. මෙය චීනයේ බොහෝ ජන ශූන්‍ය දුෂ්කර ප‍්‍රදේශවල සිට වයඹ දිග චීනය තෙක් විහිදිනි. දීර්ඝ පා ගමනේදී කොමියුනිස්ට් වාදීන් නව නායකයෙකු වූ මා ඕ සේතුං යටතේ ප‍්‍රතිසංවිධානය විය. වර්ෂ 14ක් පුරා රටේ විවිධ ප‍්‍රදේශවල ජපනුන් පාලනය ගෙන ගිය සමයන්හිද (1931- 1945) විවෘතව හෝ රහසිගත අයුරින් ණඵඔ සහ ජචජ පක්ෂ අතර අමිහිරි අරගලය පැවතිණ.ි දෙවන ලෝක යුද්ධයට සමගාමිව පැවති දෙවන චීන - ජපන් යුද්ධයේදි (1937 – 1945) චීනයේ මෙම ප‍්‍රධාන පක්ෂ දෙක ජපානයට විරුද්ධව 1937 දී නාමිකව එක්සත් පෙරමුණක් ගොඩනැගූහ. 1945 ජපානයේ පරාජයෙන් පසු සාමධාන සාකච්චා අසාර්ථක වීමෙන් පසු ජාතිකවාදී රාජ්‍ය හමුදා සහ ජචජ අතර නැවතත් අරගල ඇති විය. 1949 වන විට ජචජ පක්ෂය රටේ බොහෝ ප‍්‍රදේශවල බලය පතුරුවා තිබිණ.ි දෙවන ලෝක යුද්ධයේ අවසානයත් සමග තායිවානයේ ජපන් හමුදා චීන සමූහාණ්ඩුවට යටත් වීමත් සමග ජාතිකවාදි හමුදා තායිවානයේ පාලනය අතට ගත්හ.

මහජන චීන සමූහාණ්ඩුව ( 1949 සිට වර්තමානය දක්වා)

1949 ඔක්තෝම්බර් 01 වනදා මා ඕ සේතුං විසින් මහජන චීන සමුහාණ්ඩුව ප‍්‍රකාශයට පත් තරන ලදි. මා ඕගේ රජය ඉඩම්හිමියන්ට දරුණු දඩුවම් පැන වූ අතර ජනසතු ව්‍යාපාර සහ ලා ඕගායි කදවුරු පද්ධතිය හදුන්වා දෙන ලදි. මා ඕ යටතේ දඩුවම් ශ‍්‍රමය සැපයීම සහ යුද්ධ ප‍්‍රචණ්ඩ ක‍්‍රියා නිසා මිලියන ගණන් ජන ජීවිත විනාශ විය. 1966 දී මා ඕ සහ ඔහුගේ ආධාරකරුවන් විසින් සංස්කෘතික විප්ලවය අරඹන ලද අතර එය දශකයට පසු මා ඕගේ මරණය තෙක් ක‍්‍රියාත්මක විය. මෙම සංස්කෘතික විප්ලවය පක්ෂය තුළ බල අරගල සහ සෝවියට් සංගමයට දැක්වූ භීතිය මැදින් ක‍්‍රියාත්මක වූ අතර එය චීන සමාජයේ මහත් විප්ලවයක් විය.

1972 දී චීන - සෝවියට් බෙදීමේ උච්චස්ථානයේ දී මා ඕ සහ ෂොවු එන්ලායි එක්සත් ජනපද ජනපති වූ රිචඞ් නික්සන් බීජිං නුවරදී හමුවී එක්සත් ජනපදය සමග සබදතා ස්ථාපනය කර ගත්හ. එම වර්ෂයේම චීන සමූහාණ්ඩුව වෙනුවට මහජන චීන සමූහාණ්ඩුවට එක්සත් ජාතීන්ට ඇතුළු වීමට අවසර හිමි විය. එසේම ආරක්ෂක මණ්ඩලයේ ස්ථීර සාමාජිකත්වය හිමි විය.
1976 මා ඕගේ මරණින් පසුව බල අරගලයක් පැවතිණි. සතර දෙනාගේ කල්ලිය අත්අඩංගුවට ගැණුනු අතර සංස්කෘතික විප්ලවය ඉක්මවා කටයුතු කිරිම පිළිබද ඔවුනට දෝෂාරෝපණය කෙරිණි. මෙලෙසින් චීනයේ ආකූල දේශපාලන යුගය නිමා විය. මා ඕ විසින් පත්කළ අනුප‍්‍රාප්තික සභාපතිවරයා වූ හුවා ගු ඕෆෙං අභිබවා යමින් ඩෙං ෂියා ඕජිං ඉදිරි වසර කිහිපය තුළ නායකයා ලෙස බලයට පත් විය.
1978 සිට 1992 දක්වා ඩෙං ෂියා ඕජිං චීනයේ නායතයා විය. නමුත් ඔහු කිසිදින සිය පක්ෂයේ හෝ ප‍්‍රාන්තයේ නායකයා වූයේ නැත. පක්ෂය තුළ රාජ්‍යයේ වැදගත් ආර්ථික ප‍්‍රතිසංස්කරණ සදහා මුල් විය. කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ රාජ්‍යය පාලනයෙන් ක‍්‍රමයෙන් ජන ජීවිත ලිහිල් වන්නට විය. කොමියුන විසුරුවා හැරී අතර බොහෝ ගොවීන්ට බොහෝ ඉඩම් බෙදා දුන් අතර මෙය කෘෂිකර්මාන්තය දිරිගන්වමින් කෘෂි නිෂ්පාදනය ඉහළ නැංවීය. මෙම හැරවුම් ලක්ෂය සමග චීනයේ අපේක්ෂිත ආර්ථිකය මිශ‍්‍ර ආර්ථිකයක් බවට පත් විය. එසේම ව්වෘත වෙළදපළ පරිසරයක් ගොඩනැගෙන්නට විය. මෙය වෙළදපල සමාජවාදය ලෙසද හදුන්වයි. 1982 දෙසැම්බර් 04 වන දින මහජන චීන සමූහාණ්ඩුව අද පවතින ව්‍යවස්ථාව ක‍්‍රියාත්මක කරන ලදි.

1989 දී පැරණි සෙන්පති ලේකම් හූ යා ඕබැංගේ මරණින් පසු එම වර්ෂයේ ටියැනන්මෙන් චතුරස‍්‍රයේ විරෝධතා ඇතිවිය. දූෂණය මැඩලීම සහ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී අයිතීන් සහ කතා කිරීමේ නිදහස ඇතුළත්ව මහා දේශපාලන ප‍්‍රතිසංස්කරණ සිදු කිරීමේ අරමුණින් ශිෂ්‍යයන් සහ සෙස්සන් විසින් මෙය සිදු කරන ලදි.

ක්‍චජ හි ජනරාල් ලේඛම්වරයා සහ මහජන චීන සමූහාණ්ඩුවේ ජනපතිවරයා වූ ජියෑං ෂෙමින් සහ අගමැති ෂු රොංජි යන දෙදෙනාම ෂැංහයිහී හිටපු නගරාධිපතිවරුන් වූ අතර ඔවුන් 1990 දශකයේ පශ්චාත් – ටියැනන්මෙන් මහජන චීන සමූහාණ්ඩුව සදහා පෙරමුණ ගත්හ. ජියෑං සහ ෂුගේ දස වසරක පාළනය තුළ මහජන චීන සමූහාණ්ඩුවේ ආර්ථික ප‍්‍රතිසංස්කරණ අනූව ගොවීන් මිලියන 150ක් පමණ දරිදැතාවයෙන් මුදවා ගැනීමට හැකිවිය. එසේම දළ ජාතික නිෂ්පාදනය 11.2 ‍ වේගයක් අත්කර ගත්තේය. 2001දී ලෝක වෙළද සංවිධානයේ සාමාජිකත්වය ලබා ගන්නා ලදි. මහජන චීන සමුහාණ්ඩුව සිය ආර්ථිකය සීඝ‍්‍රයෙන් වර්ධනය වන විට එමගින් රටේ පරිසර හානිය සම්පත් හායනය ගැන සිතන්නට විය. ආර්ථික වර්ධනයෙන් වාසි නොලබන සමාජ කොට්ඨාශද පවතින බවට ඔවුන්ගේ අවධානය යොමු විය. එහි ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස ජචජ හි හිටපු ලේඛම් සහ ජනාධිපතිවරයා වූ හූ ජින්තා ඕ සහ අගමැති වෙන් ජියාබා ඕ යටතේ මහජන චීන සමූහාණ්ඩුව විසින් සම්පත් සමානව බෙදී යන පරිදි නීති සම්මත කරන ලදි. නමුත් 2014 වන විටත් එහි ප‍්‍රතිඵල දැනගත නොහැකි විය. මිලියන 40ට අධික ගොවීහු සිය බිම්වලින් ඉවත් විණි 2005 දී චීනය පුරා 87 000ක් විරෝධතා පැවැත්විණි. මහජන චීන සමුහාණ්ඩුවේ ජනගඑනයෙන් වැඩි ප‍්‍රමාණයකගේ ජිවන තත්වය ගුණාත්මකව ඉහළ ගියේය. නිදහස ඉහළ ගිය අතර දේශපාලන බැමි තදවූ අතර ග‍්‍රාමිය පෙදෙස්වල එය දුර්වල විය.

චීන ආර්ථික ඉතිහාසය

ඉතිහාසඥයන් වර්ග කරන පරිදි චීන ආර්ථික ඉතිහාසය පුර්ව යටත් විජිත,යටත් විජිත සහ පශ්චාත් යටත් විජිත වශයෙන් ප‍්‍රධාන යුග 3කට බෙදා ඇතත් චීනයේ සිදු වු පරිවර්තනීය ආර්ථික වෙනස සලකා බැලීමේදී ප‍්‍රධාන යුග කිහිපයකට බෙදා දැක්විය හැක.

ක‍්‍රි.පු. 206 සිට ක‍්‍රි.ව.220 දක්වා ක‍්‍රියාත්මක වු හන් රාජ්‍ය සමයෙන් ඇරඹෙන චීන ආර්ථිකයේ වඩාත් වැදගත් යුග වශයෙන් සැලකෙන්නේ සුන්ග්,මින්ග් හා චින්ග් පාලන රාජ්‍ය සමයන් හා 1949න් පසු ක‍්‍රියාත්මක වු කොමියුනිස්ට් පාලන ක‍්‍රමය සහ 1978 සිට ක‍්‍රියාත්මක වන නිදහස් හා රාජ්‍ය මැදිහත් වීම් සහිත දෙමුහුන් ප‍්‍රතිපත්ති යුගයයි.

  • සුන්ග් රාජ්‍ය සමය


මෙම යුගයේ චීනයේ කෘෂි හා කාර්මික අංශ වල සීඝ‍්‍ර දියුණුවක් ඇති කළ යුගය ලෙස සැළකේ.ජපානයේ ටොකුගාවා යුගයේ දී මෙන් ඉඩම් සඳහා බඳු ක‍්‍රමයක් හඳුන්වා දී ඇති අතර එය මුදලින් ගෙවීමට හැකි වී ඇත.ඉඩම් ප‍්‍රතිපත්ති වෙනස් කිරීම නිසා කෘෂි ඵලදාව වැඩි වී ඇත.වාරිමාර්ග සංවර්ධනය විශෘල බිම් ප‍්‍රමාණයක් වගා කොට ඇත.දොඩම් සිනී සහ උක් වගාව ඒ යටතේ ව්‍යාප්ත කොට ඇත.මෙම යුගයේ යකඩ හා වානේ කර්මාන්තය ඉතා දියුණු මට්ටමක පැවතී ඇත.වානේ උණු කිරීමට භාවිතා කළ තාක්ෂණය බටහිර රටවල පැවැති තාක්ෂණයට වඩා ඉතා ඉහළ මට්ටමක පැවැති අතර වෙඩි බෙහෙත් නිෂ්පාදන කර්මාන්තය රජය මගින් පාලනය කර ඇත.මේ යුගයේ දී වාණිජ පන්තියක් බිහි වී සිටිය අතර බද්ධ ව්‍යාපාර හා කොටස් කිහිපයක් නිෂ්පාදන ක‍්‍රියාවලියට සම්බන්ධව සිට ඇත.නාගරික ප‍්‍රදේශ වල විශාල ප‍්‍රමාණයේ පෞද්ගලික ව්‍යාපාර පවත්වා ගෙන ගොස් ඇත.දියුණු කුඩා ගෘහ කර්මාන්ත පැවැති අතර විශේෂයෙන් මැටි කර්මාන්ත සඳහා ප‍්‍රසිද්ධ වී ඇත.එසේම මේ කාලයේ දී විදේශ වෙළඳාම පැවැති බවට සාක්ෂි පවතී.

රජය විසින් පොදු කාර්යය සේවාවන් වන වාරිමාර්ග හා ප‍්‍රවාහන සේවාවන් සපයා ඇති අතර කොන්ෆියුසස් ධර්මය ජාතික ධර්මය ලෙස පිළිගෙන ඇත.ජාතික සිවිල් සේවා කොමිසමක් ද ස්ථාපනය කර ඇත.ජෝන් නැමැති ඉතිහාසඥයා ප‍්‍රකාශ කරන පරිදි මෙම යුගයේ සමෘද්ධියට එක් හේතුවන් වී ඇත්තේ දේශපාලනික වශයෙන් තිබු නිදහසයි.ධාන්‍ය බද්ධ මුදලින් ගෙවීමට සැලසීම,ගමනාගමන පහසුකම් සැලසීම හා කුඩා නිෂ්පාදනයන් උනන්දු කරවීම ආර්ථික සමෘද්ධියට බලපෑ වෙනත් සාධකයන් වේ.

  • මින්ග් රාජ්‍ය සමය

සුන්ග් සහ මින්ග් යුග අතර එනම්(1271 - 1367) යුන්ග් රාජාණ්ඩුව පවතින අතර එය ප‍්‍රථම විදේශීය පාලනයක් සහිත චීනය පාලනය කළ රාජාණ්ඩුව ලෙස සැළකේ.මෙම යුගයේ දී කඩදාසි මුදල් භාවිතය හඳුන්වා දී ඇත.ඵදබටදක රාජ්‍ය හා චීනය අතර වෙළඳ කටයුතු ව්‍යාප්ත කිරීමට මේ යුගයේ දී උත්සහ කර ඇත. ඵදබටදක පාලනය ඉවත් කොට මින්ග් රාජාණ්ඩු ක‍්‍රමය (1368 - 1668) ඇරඹෙන අතර මෙම යුගයේ දී ආර්ථික සංවර්ධනය සඳහා වැදගත් ප‍්‍රතිසංස්කරණ රාශීයක් සිදුව ඇත. අලෙවිය පිණිස කෘෂිකර්මය දියුණූ කරන අතර කර්මාන්ත පෞද්ගලීකරණය සිදුව ඇත.තාක්ෂණික දියුණුව සම්බන්ධයෙන් මින්ග් යුගය වැදගත් වේ.වෙළඳපළ ඉලක්ක කර ගත් කෘෂිකර්මයක් ක‍්‍රියාත්මක කිරීම නිසා කෘෂිඵලදාව වැඩි වී ඇත.රාජාණ්ඩුව මගින් සිවිල් පාලනයක් ඇති කිරීමට පියවර ගනු ලැබීය.පෝසිලේන් පිඟන් කර්මාන්තය චීනයේ දියුණු වන්නේ මේ යුගයේ දී ය.(1521 - 1567)

මෙම කාලයේ දී චීනය විදේශ වෙළඳාම සඳහා වැදගත් වී ඇත.එය පුද්ගලික වෙළදුන්ට ලබා නොදී රජය මගින් සිදු කරන ලදී.1400න් පසුව චීනයේ ඉහළ ආර්ථික වර්ධනයක් ඇති වේ.කර්මාන්ත වර්ධනයක් සිදු කිරීමට මින්ග් පාලනයට හැකි විය.කෘෂිකාර්මික යන්ත‍්‍ර සුත‍්‍ර භාවිතයත් මේ යුගයේ දී සිදු වී ඇති අතර එමගින් ප‍්‍රමාණවත් කෘෂි අතිරික්තයක් ඇති කිරීමට හැකියාව ඇත.
  • චින්ග් රාජ්‍ය සමය

චින්ග් රාජාණ්ඩු සමය ක‍්‍රි ව1644 - 1912 දක්වා වේ.
චින්ග් සමයේදී පාලනය කරන ලද බල ප‍්‍රදේශය වැඩි වීම නිසා විශාල වෙළඳපොළ ප‍්‍රදේශයක් තිබීමෙන් කෘෂී අංශයට වාසිදායක වී ඇත.එමනිසා මවියට පත්වන ආර්ථික වර්ධනයක් මෙම යුගයේ දී දැකිය හැක.
ක‍්‍රි.ව.1700 දී මිලියන 160ක් වු විට චීන ජනගහනය 1800 වන විට මිලියන 350ක් දක්වා වැඩි වී ඇත.වැඩි වන ජනගහනයට අවශ්‍ය පරිදි ආහාර නිෂ්පාදනය කිරීමට චීනයට හැකි වී ඇත.මීට සමානුපාතිකව ගෘහස්ථ කර්මාන්ත වල ද දියුණුවක් සිදු ව ඇත.මේ නිසා ඉතා සහජීවනශීලී අන්‍යෝනය වශයෙන් වාසිදායක ආර්ථික රටාවක් චීනයේ ඇත. deng නැමැති ඉතිහාසඥයා පෙන්නුම් කරන පරිදි භාවිතයෙන් යුත් අර්ථ ක‍්‍රමයත් ස්ථාපනය වී ඇති අතර එහි අංශ 3කින් පැවතී ඇත.එනම්,

1. ග‍්‍රාමීය පෞද්ගලික ගනුදෙනු සහිත වාණිජ අංශය
2. නාගරික පෞද්ගලික ගනුදෙනු සහිත වාණිජ අංශය
3 රජය විසින් ක‍්‍රියාත්මක කරන ලද වෙළඳ හා වාණිජ අංශය

මෙයින් පෙන්නුම් කරන්නේ ග‍්‍රාමීය හෝ නාගරික ප‍්‍රදේශ වල පාරිභෝගික වෙළඳ ගනුදෙනු ක‍්‍රමයක් ද භාවිත වී ඇති බවයි. පෙන්නුම් කරන එක් කරුණක් වන්නේ ආර්ථිකය ප‍්‍රධාන වශයෙන්ම ග‍්‍රාමීය අංශය හා බැඳි ඇති බවයි.

චීන පවුල් ගොවිතැන් ක‍්‍රමයේ අතීතයේ සිට ක‍්‍රියාත්මක වු අතර එය නිතී මගින් ස්ථාපනය කර ඇත.මේ අනුව කුඩා ගොවිතැන් ක‍්‍රමය ස්ථාපනය වී ඇති අතර මේ තුළින් නිෂ්පාදනය වැඩි කිරීමට සහ නව උත්පාදන ඇති කිරීමට ගොවීන් පෙළඹී ඇත.රජයට ගෙවිය යුතු බදු ප‍්‍රමාණය ගෙවීමෙන් සැළකිය යුතු අතිරික්තයක් තිබීම මීට හේතු විය.මේ නිසා බි‍්‍රතාන්‍යයේ මෙන් කෘෂි අංශයට අවශ්‍ය වෙළඳපළ සහ නාගරික සහ වාණිජ අංශයෙන් ලැබෙන අතර කෘෂී අංශයෙන් ජනිත වන ප‍්‍රාග්ධනය කාර්මික සහ වාණිජ අංශ වල ආයෝජනය කිරීමට ද හැකි විය.

චින්ග් රාජ්‍ය සමයේ සිදු වු ප‍්‍රධාන ආර්ථික කටයුතු කිහිපයක් දැකිවාය හැකිය.

1.කාර්මික නිෂ්පාදන අංශය පෞද්ගලික ව්‍යවසාය මත පදනම් වීම සහ එම නිසා බලවත් වාණිජ පන්තියක් ඇති වේ.
2.මෙම කාලයේ දී රාජකාරී වැඩවසම් ක‍්‍රමය වෙනුවට ශ‍්‍රමය සඳහා වැටුප් ගෙවීමට ආරම්භ වීම.
3.වාණිජ වැවිලි ආර්ථිකයක් ඇති වීම.
4.ග‍්‍රාමීය වෙළඳපළ ක‍්‍රමයක් ක‍්‍රියාත්මක කිරීම.
5.විදේශ වෙළඳාම සහ විදේශ ආයෝජන ලබා ගැනීම.

ඒ යටතේ ජපානය සහ යුරෝපයේ රටවල් සමඟ වෙළඳාම් කටයුතු සිදු කොට තිබේ.වෙළඳාම නිසා ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 180ක පමණ ආදායමක් මෙකල ලබා ඇත.එසේම රට තුළට රිදී ගලා ඒමක් ද සිදු විය.

බදු ප‍්‍රතිපත්තිය

රජය විසින් ඉතා පැහැදිලි හා දියුණු බදු ක‍්‍රමයක් අනුගමනය කර ඇත.කෘෂිකර්මට සඳහා 1/30ක බද්ධයක් පනවා ඇති අතර පසුව එය 1/50 දක්වා අඩු කර ඇත.වාණිජ කටයුතු සඳහා ද 1/30ක බද්ධයක් තිබී ඇති අතර එය ද 1/5 දක්වා අඩු කර ඇත.
1913 සිට දෙවන ලෝක යුද්ධය දක්වා අවධිය
1913 - 1927 දක්වා අවධිය ප‍්‍රාදේශිය යුධ නායකයන් විසින් රට පාලනය කල අතර 1927 දී චියාන් කායිසෙක් සෙනෙවියා විසින් රට එක්සේසත් කොට පාලනය අරඹන අතර 1927- 1937 යුගය හැංජිං යුගය ලෙස සැලකේ.ජපන් ආක‍්‍රමණ පැවතියත් මෙම යුගය තරමක් ස්ථාවර යුගයක් විය.1938 සිදු වු ජපන් ආක‍්‍රමණ 1945 දක්වා පැවැති අතර එමඟින් චීනයට දරුණු බලපෑම් සිදුව ඇත.මෙවැනි තත්වයක් පැවතියත් චීනය තුළ නවීකරණය වීමක් සිදුව ඇත.එනම් වෙළඳපළ ආර්ථිකයක් ක‍්‍රියාත්මක වී ඇත.චීනයේ ගෘහස්ථ කර්මාන්ත දියුණු වී ඇති අතර පළමු වන ලෝක යුද්ධය වන විට එහි උපරිම මට්ටමට පත් වී ඇත.එමඟින් චීන කර්මාන්ත වලට වාසි අත් වී ඇත ඒ අනුව 1932 වන විට චීන දළ ජාතික නිෂ්පාදනය මිලියන 28.8 දක්වා වැඩි විය.

මාවෝ සේතුං සහ කොම්යුනිස්ට් චීනය

1949 දී චියන් කායි ෂෙක් හා කොමියුනිස්ට් ගරිල්ලා භටයන් අතර ඇති වු අරගලයෙන් පසු චීන කොමියුනිස්ටු පක්ෂය බලයට පත් වන අතර මාවෝ සේතුං විසින් ඇති කරන ලද සමාජ ආර්ථික ප‍්‍රතිසංස්කරණ යටතේ අවෘත සිවයංපෝෂිත ආර්ථික රටාවක් චීනයේ ස්ථාපනය වේ.මානව වැරදි අවම කිරීම සංවර්ධනයේ අනිවාර්යය අවශ්‍යතාවක් බව සැළකු මාවෝ සේතුං සංස්කෘතික විප්ලවයක් මඟින් ජනතාවගේ අකල්පමය වෙනසක් ඇති කරන ලදී.දේශීය වෙළඳපළ මත පදනම් කරගත් ස්ව ශක්තිය හා ස්වයංපෝෂිත බව මත නැගී සිටි චීනයේ ආර්ථික ගමන් මග 1978 දී මාවෝ සේතුංගේ අභාවයෙන් පසුව වෙනස් වේ.

රුසියානු අකෘතියේ සැළසුම් මත ආර්ථික සංවර්ධනය ළඟා කර ගැනීමට අපේක්ෂා කරන ලදී.මාවෝ පාලනය මගින් කාර්මික ආර්ථිකය දියුණු කිරීමට සමත් විය.මෙහිදී රාජ්‍ය අංශය ප‍්‍රධාන කොට සැළකීය.මේ අනුව 1953 - 1957 කාලයේ ක‍්‍රියාත්මක කළ සැළසුම මඟින් යකඩ නිෂ්පාදනය,වානේ නිෂ්පාදනය හා ගල් අඟුරු නිෂ්පාදනය වැනි කර්මාන්ත දියුණු කරනු ලැබීය.රටේ ශ‍්‍රම බලකායෙන් 78%ක් පමණ කෘෂි අංශයේ නියලී සිටියත් කාර්මික අංශයට ප‍්‍රමුඛතාව දීම විශේෂ කරුණකි.

පෞද්ගලික ඉඩම් අයිතිය නැති කිරීම මඟින් කෘෂී අංශය එක්තරා මට්ටමකට දුර්වල විය.1955 - 1962 කාලය සඳහා ක‍්‍රියාත්මක වු  ක‍්‍රියාත්මක වු අතර චීනයේ කඩිනම් සංවර්ධනය සඳහා ක‍්‍රම 2ක් ක‍්‍රියාවට නංවන ලදී.

1. සමාජවාදී ක‍්‍රමයට සමුහ ගොවිපළවල් ක‍්‍රමය හඳුන්වා දීම
2. සුළු හා මධ්‍ය පරිමාණ කර්මාන්ත මගින් කාර්මීකරණය දියුණු කිරීම.

සෝවියට් ආකෘතිය අනුගමනය කිරීම මඟින් ඵලදායී ප‍්‍රතිඵල ඇති නොකළ නිසා එතෙක් ක‍්‍රියාත්මක කළ සැලසුම් ක‍්‍රමයේ අඩුපාඩු මගහරවා කටයුතු කිරීමට සැලසුම් කරන ලදී.ඒ අනුව සැලසුම් අසාර්ථක වීමට 70%ක්ම බලපා ඇත්තේ මානව දුර්වලතා බවත් 30% පමණ ස්වභාවික වැරදි බවත් පෙන්සා දුන් මාවෝ සේතුං මේ සඳහා සංස්කෘතික විප්ලවයක් මඟින් චීන අකෘතිය වෙනස් කොට ඒ අනුව කටයුතු කරන ලදී.ඉන් අපේක්ෂා කරනු ලැබුවේ මිනිසුන්ගේ සාම්ප‍්‍රදායික විශ්වාස හා ඇදහිලි රටා වෙනස් කරමින් ගුණාත්මක වෙනසකින් මිනිසුන් සංවර්ධනයට පෙළඹවීමයි.නමුත් මෙම ක‍්‍රියාව සිත් ගන්නා සුළු නොවන නිසා අපේක්ෂිත පරිදි ප‍්‍රතිඵල ලඟා කරගත නොහැකි විය.ප‍්‍රතිඵලය වුයේ විශාල චීන ජාතිකයන් පිරිසක් චීනය අතහැර විදේශ ගත වීමයි.

1978 සිට නව චීනය

1978 සිට නව චීනය ඇරඹේ.ලිබරල් ආර්ථික ප‍්‍රතිපත්ති සමඟ චීන කොමයුනිසිට් දේශපාලන දර්ශනය ක‍්‍රියාවට නංවන අතර රාජ්‍ය හා පෞද්ගලික අංශයේ දායකත්වය මත නිෂ්පාදන ක‍්‍රියාවලිය තීරණය කරනු ලැබේ.මධ්‍යගත සැලසුම් ක‍්‍රමය මත මුල් කාලයේ චීන ආර්ථීක සංවර්ධනය පදනම් වුවත් 1978න් පසු ආර්ථික ප‍්‍රතිපත්ති පදනම් වුයේ චීනයට ම ආවේණික වු ගති ලක්ෂන මත නිදහස් හා ආර්ථික ප‍්‍රතිපත්ති ක‍්‍රියාවට නංවන ද්විත්ව ප‍්‍රතිපත්තිය මතයි.නවීකරණය හා ගොලීයකරණය සංවර්ධන ක‍්‍රමෝපායන් ලෙස හඳුනා ගෙන ඇති චීනය ගෝලීයකරණයේ උපරිම ප‍්‍රතිලාභ ලබා ගනිමින් සිටියි.වර්තමානය වන විට ලෝකයේ දෙවන ආර්ථික බලවතා බවට චීනය පත්ව ඇති අතර වාර්ෂීක වර්ධන වේගය 2014 වර්ෂයේ දී 9.5 විය.ඒක පුද්ගල ආදායම ඩොලර් 8211ක් විය.එනම් ලොව 77 වන මට්ටමේ සිටියි.කෘෂි අංශයේ දායකත්වය 9.2% වන අතර කාර්මික හා සේවා අංශ වල දායකත්වය පිළිවෙළින් 42.6%, 48.2% විය.රටේ ශ‍්‍රම බලකාය මිලියන 787.6 ක් වේ.මෙම තත්වය තුළ වීනය මීළඟ ලෝක ආර්ථික බලවතා බවට පත්වීමට සැලසුම් කරමින් සිටියි.

චීනයේ ආගමික පසුබිම

බෞද්ධාගම 01 වන සියවසේදී පමණ මධ්‍යම ආසියාවෙන් චීනයට පැතිරුණු අතර 08 වන සියවස තෙක් එය ඉතාමත් සක‍්‍රීය බෞද්ධ කේන්දැස්ථානයක්ව පැවතුණි. ක‍්‍රී.ව. 67 දී මොටොන් හා ජයමේරස්බ නම් බෞද්ධ භික්ෂූන් දෙනමගේ ආගමනයන් සමග බුද්ධාගම චීනයට නිළ වශයෙන් හදුන්වා දෙන ලදි. ප‍්‍රථම මහායාන ග‍්‍රන්ථය චීන භාෂාවට පරිවර්තනය කළේ කුෂාණ භික්ෂුවක් වූ ලෝතක්සේම විසින් ක‍්‍රි.ව. 178-189 කාළය තුළදීය. චීනය තුළ හමු වූ මුල්ම කළාකෘති නම් ක‍්‍රි.ව. 200දී පමණ ගාන්ධාර සාම්ප‍්‍රධායට අනූව තනන ලද කුඩා ප‍්‍රතිමාය. ටැන්ග් අධිරාජයය සමයේදී බුදු දහම ප‍්‍රචලිත වූ අතර මෙම අධිරාජ්‍යයන් විදේශීය බලපෑම් සදහා ඉතාමත් විවෘතව පැවති අතර චීන බෞද්ධ භික්ෂුන් 4 සිට 11 වන සියවස ඉන්දියාවට සංචාරය කිරීම නිසා එම සංස්කෘතිය සමග හුවමාරු වීම් ඇති විය.චැන් බුදු දහම සියවස් ගණනක් සමෘද්ධිමත්ව පැවතුණු අතර ජපානයේ සෙන් බුදු දහමේ මූල්‍ය වූයේ මෙයයි. සෙන් බුදු දහමේ විශේෂ ලක්ෂණයකි අල්ප වචන භාවිතය. ධර්ම දේශනා ඉතා කෙටි විය. ධර්ම ග‍්‍රන්ථ භාවිත නොකරයි. හෙන්ගි රාජ්‍ය සමයේ චැන් බුදු දහමට විශාල අනුග‍්‍රහයක් ලැබුණු අතර විහාරස්ථාන හා සංස්කෘත හා අධ්‍යාපන කේන්දැ බවට පත් විය. ටැන්ග් රාජ්‍ය සමයේදී 08 වන සියවසේ කන්දක නෙළන ලද ලෙෂාන් බුද්ධ ප‍්‍රතිමාව ලෝකයේ විශාලම ශෛලමය බුද්ධ ප‍්‍රතිමාවයි. වර්තමානයේදී චීනය යුනෙස්කෝ ලෝක උරුම ප‍්‍රදේශ වලට අනූව ලෝකයේ වැඩිම බෞද්ධ කලා නිර්මාණ එකතුවට හිමිනම් කියයි.

කොන්ෆියුසියස්වාදය යනු දාර්ශනික සහ සදාචාරාත්මක සමාජ දේශපාලනික ඉගැන්වීම් මත පදනම් වූ පද්ධතියකි. එය ඇතැම් විට ආගමක් ලෙසද හදුන්වයි. ක‍්‍රි. පූ. 771-476 අතර කාලයේ කොන්ෆියුසියස්වාදය වර්ධනය විය. 20 වන සියවසේ සිට පමණ කොන්ෆියුසියානු බලපෑම බෙහෙවින් අඩු වී ඇත.

කොන්ෆියුසිස්ට පෙර චීනයේ ආගම සහ දර්ශනය ගත් විට ස්වාභාවික වස්තූන් වන්දනා කිරීම චීනයේ ප‍්‍රචලිතව පැවති ආදිතම ආගම විය. ඊළගට මළගිය මුතුන් මිත්තන් වන්දනා කිරීම ආරම්භ විය. සෑම නිවසකම පවුලේ සාමාජිකයින් ඔවුන්ගේ මුතුන් මිත්තන් වන්දනා කළහ. සියවස් ගණනාවක් තිස්සේ චීන ජාතිකයන්ගේ සිරිත් විරිත් හැඩ ගැස්වීමෙහිලා කොන්ෆියුසියස්ගේ ඉගැන්වීම් විශාල බලපෑමක් කර ඇත.

ජාතිය පාලනය කරන චීන කොමියුනිස්ට් පක්ෂය නිල වශයෙන් අදේවවාදියෙක් වන නමුත් එය ක‍්‍රමයෙන් ආගම් සම්බන්ධයෙන් වඩාත් ඉවසිය හැකි වුවත් විදේශ සම්බන්ධතා කවුන්සිලයට අනූව වරුතමානයේ ආගම් 05ක් ඇත. බුදු දහම, ටා ඕවාදය, ඉස්ලාම්, කතෝලික, හා රෙපරමාදු භක්තිකයන් හැරුණු විට වෙනත්  ඕනෑම ආගමක් නීතිවිරෝධිය. මිනිසුන්ගෙන් හතරෙන් පංගුවකට ටා ඕවාදය සහ කොන්ෆියුසියානුවාදය සහ අනෙකුත් සාම්ප‍්‍රදායික ආගම්වල උගන්වති. බෞද්ධයන්, මුස්ලිම්වරුන්, සහ කිතුනුවන්ද කුඩා සංඛ්‍යිවක් සිටී.
වර්තමානයේදී චීනය යුනෙස්කෝ ලෝක උරුම ප‍්‍රදේශවලට අනූව ලෝකයේ වැඩිම බෞද්ධ කළා නිර්මාණ එකතුවට හිමිකම් කියයි. 2016 බීජිංහි පවත්වන ලද ආගම්වල සම්මන්ත‍්‍රණයකදී ජනාධිපති ෂ පොරොන්දු වූ පරිදි ආගමික නිදහස පිළිබද පක්ෂයේ ප‍්‍රතිපත්තිය සම්පූර්ණයෙන් ක‍්‍රියාත්මක කිරීමට පොරොන්දු විය. 2017 මුල් භාගයේ ප‍්‍රකාශයට පත් කරන ලද ජෙිච 2014 සමීක්ෂණයෙන් පෙනී යන්නේ චීන ජාතිකයන්ගෙන් 15.87% බෞද්ධයන් බව ප‍්‍රකාශයට පත් කර ඇති අතර අන්‍යෝන්‍ය අනන්‍යතාවන්ගෙන් 5.94% ක් , ටා ඕ වාදීන් 0.85%ජනප‍්‍රිය නිකායන් 0.81%ක් , 2.53 ක් ක‍්‍රිස්තිියානි ( 2.19% රෙපරමාදු හා 0.34%කතෝලික) සහ 0.45% මුස්ලිම් විය යුතුය. ජනගහනයෙන් සියයට 73.56ක් රාජ්‍ය අනුග‍්‍රහය දක්වන ආගම්වලට අයත් නොවේ.

චීන සමාජීය හා සංස්කෘතික පසුබිම

චීනය යනු කාලීන ඉතිහාසයක් සහිත විශාල රටකි. පුරාණ කාලයේ සිටම චීන පුරවැසියන්ගේ මුතුන්මිත්තන් මෙම අතිවිශාල භූමියෙහි ජීවත් වූ අතර ඒවායේ බහුලත්වයට කදිම සංස්කෘතියක් බිහිකර ඇත. වසර 4,000 ක් තිස්සේ චීනය බොහෝ ශේෂ්ඨ චින්තකයන්, නව නිපැයුම්කරුවන්, රාජ්ය තාන්ත‍්‍රිකයින්, මූලෝපායඥයින්, ලිපිවල හා කලාකරුවන්, පෞරාණික සංස්කෘතික උරුමයන් හා යහපත් සංස්කෘතික සම්පදායයන් උපදවා ඇත. චීන සංස්කෘතිය ඓතිහාසික වශයෙන් නැගෙනහිර ආසියාවේ ප‍්‍රමුඛ සංස්කෘතිය ලෙස සැලකේ. චීන භාෂාව, සෙරමික්, ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය, සංගීතය, නැටුම්, සාහිත්‍යය, සටන් කලාව, ආහාර පාන, දෘශ්‍ය කලා, දර්ශනවාදය, ව්‍යාපාරික ආචාර ධර්ම, ආගම, දේශපාලනය සහ ඉතිහාසය ලොවට ප‍්‍රබල බලපෑමක් විය
චීනයේ සංස්කෘතිය පිළිබද අධ්‍යනය කිරීමේදී එය අතීතයෙ පටන් විවිධ වූ කලා ශිල්පයන්ගෙන් විවිධ වූ ඇදහීම් භාෂාවලින් අනූන වූ ශිෂ්ඨාචාරයක් ලෙස හැදින්විය හැකිය චීනයේ කලා ශිල්ප ඉතිහාසය ශිලා යුගය හෙවත් ක‍්‍රි: පූර්ව 10,000 දක්වා ඈතට දිවයයි. මුල්ම යුගයේ එය ඉතාමත් ප‍්‍රාථමික මටිටමින් මැටි භාණ්ඩ සහ මූර්ති කලා නිර්මාණවලට පමණක් සීමා වී තිබිණි. චීනයේ සංස්කෘතික සංවර්ධනය සඳහා සිහිකල්පනාවක් ලෙස චූ රාජ වංශය බොහෝ විට සලකනු ලැබේ. චීන සම්භාව්ය කෘතීන් තුළ ආවරණය වන සංකල්පයන් කවි,ජොතිෂ්‍ය විද්‍යාව, තාරකා විද්‍යාව, කැලැන්ඩර්, තාරකා රාශිය වැනි විවිධ විෂයයන් රාශියක් ඉදිරිපත් කරයි චිං රාජවංශයේ අවසානය වන විට, සාමාන්‍ය පුරවැසියන් සඳහා ලිඛිත චීන භාෂාව සහිත නව යුගයක චීන සංස්කෘතිය ආරම්භ වනු ඇතහූ කොන්ෆියුසියස් මනුෂ්‍ය ස්වභාවය අධ්‍යයනය කිරීමේ ශේෂ්ටයෙකු විය. චීනය මහත් ව්‍යසනවලට පත් වූ අවස්ථාවල දී ඒවාට හේතු වූ කරුණු පිළිබඳව අධ්‍යයනය කළ ඔහු විශ්වාස කළේ සදාචාරාත්මක ප‍්‍රතිපත්ති හා සමාජයීය ආචාර ධර්ම අනුගමනය නොකිරීම එවැනි තත්ත්වයන් උද්ගත කිරීමට තුඩු දී ඇති බවයි. ඒ නිසා මුතුන් මිත්තන් වන්දනා කිරීම, ළමයින්ගේ ධාර්මිකභාවය, අධිකාරීන්ට ගරු කිරීම වැනි පැරණි චාරිත‍්‍ර වාරිත‍්‍ර යළි ඉස්මතු කොට යහපත් සමාජයක් ගොඩනැගීමට ඔහු උත්සාහ කළේය.

නූතන යුගයේ සාහිත්‍ය ජාතියේ නවීන අර්ථකථන සැකසීම හා ජාතික ආත්මයේ හැඟීමක් නිර්මාණය කිරීමේ ක‍්‍රියාවලියක අංගයකි චීන සංස්කෘතිය ඓතිහාසික වශයෙන් නැගෙනහිර ආසියාවේ ප‍්‍රමුඛ සංස්කෘතිය ලෙස සැලකේ. චීන භාෂාව, සෙරමික්, ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය, සංගීතය, නැටුම්, සාහිත්‍ය, සටන් කලාව, ආහාර පාන, දෘශ්‍ය කලා, දර්ශනවාදය, ව්‍යාපාරික ආචාර ධර්ම, ආගම, දේශපාලනය සහ ඉතිහාසය ලොවට ප‍්‍රබල බලපෑමක් වන අතර එහි චීනය පුරාණ ශිෂ්ඨාචාරවලින් එකකි, චීන සංස්කෘතිය අතිශයින් විවිධත්වයක් ඇති අතර එය වර්තමානයේ ආසියාවේ දර්ශනය, ගුණධර්ම, ආචාර ධර්ම හා සම්ප‍්‍රදායන් කෙරෙහි ප‍්‍රාරූඪ බලපෑමක් ඇත. බොහෝ සංගීත භාණ්ඩ චීනයේ සංස්කෘතියට අද්විතීය වන අතර, ෆ්චුටේට්*සිං සහ ගුචින්, සයිට්රර් පවුලෙහි පිහිටා ඇත. ෂිහ් සහ ලූ සිං නූතන සාහිත්යයේ පුරෝගාමීන් විය. චීන මහජන සමූහාණ්ඩුව ආරම්භ කිරීමෙන් පසු චීන නවීන සාහිත්‍යය පිළිබඳ අධ්‍යනය ක‍්‍රමයෙන් වැඩි වී තිබේ නැෙඟනහිර මාදිලියේ සටන් කලාවන් චීනය තුළ ද වර්ධනය වී ඇති අතර, එය කන්ග් ෆූ උපත. මෙම සටන් ශිල්පය සත්ව චලනයන් මත පදනම් වී ඇත.චීනයේ නිල භාෂාව වන්නේ චීනයේ මහජන චීන සමූහාණ්ඩුවේ ජනරජයේ අනුපිළිවෙළට අනුව, චීනයේ ප‍්‍රාන්තයේ බීජිංහි දී මැන්ඩරින් භාෂාවෙන් පෝතෝංහාවා ය. බොහෝ චීන අය ඉංග‍්‍රීසි භාෂාවෙන් කථා කරයි.

චීන කලා ශිල්ප

චීනයේ කළා ශිල්ප ඉතිහාසය ශීලා යුගය හෙවත් ක‍්‍රි.පූ 10000 දක්වා ඈතට දිවයයි. මුල්ම යුගයේ එය ප‍්‍රාථමික මට්ටමින් මැටි භාණ්ඩ සහ මූර්ති කලා නිර්මාණවලට පමණක් සීමා වී තිබිණි.
චීන කලාවේ මුල්ම හැඩය පිළිබද අනාවරණය වනුයේ නව ශිලා යුගයේ යැංග්ෂා ඕ සංස්කෘතිය තුළිනි. ප‍්‍රථම සැරසිල්ල ලෙසින් යොදා ගෙන ඇත්තේ මත්ස්‍ය හා මානව මුහුණුය. යැංග්ෂා ඕ සංස්කෘතියේ විශිෂ්ට ලක්ෂණය නම් පිංතාරු කළ මැටි බදුන්ය. කැණීම්වලදී හමු වූ මෙවලම් අතර මියගිය දරුවන් බහා වළ දමා තිබූ විශාල ප‍්‍රමාණයේ වර්ණාලේපිත මැටි බදුන්ද කැපී පෙනේ.
ජේඩි යුගය ගත් විට එම සංස්කෘතිය වසර 1300කට වැඩි කාල පරාසයක් පැවතිණි.පච්ච වර්ණ පාෂාණ යොදාගෙන අගනා නිර්මාණ කිරීමට එම යුගයේදී ජනයා සමත් වී ඇත. කුඩා කුරුළු අකෘති , කැස්බෑවන්ගේ මෙන්ම මත්ස්‍යයින්ගේ ආකෘති, කලා නිර්මාණ වශයෙන් එළි දක්වා ඇත.


--චාමලී වනිගසිංහ--

Monday, July 16, 2018

මුහුණු පොත හා තාරුණ්‍යයේ හෘද ස්පන්ධනය...

මුහුණු පොත  හා තාරුණ්‍යයේ හෘද ස්පන්ධනය...

සමාජ ජාලයන් යනු විශ්ව ගම්මාන සංකල්පයේ යථාර්තය විද්‍යාමාන කරන්නාවූ විද්‍යාත්මක සංවර්ධනයේ එක් පැතිකඩක් බව සඳහන් කළ හැකිය. සිඝ්‍රයෙන් සංවර්ධනය වන ලෝකය තුළ මිනිසාගේ අවශ්‍යතා සපුරාලීම සඳහා මෙන්ම මානසික තෘප්තිය සඳහා සමාජ ජාලයන් ප‍්‍රබල මෙහෙවරක් ඉටු කරයි. මුහුණු පොත  යනු ලෝකයේ පවතින සමාජ ජාල වෙබ් අඩවි අතරින් වඩාත්ම ජනප්‍රිය සමාජ ජාල වෙබ් අඩවියයි. අද වන විට ලෝකයේ අන්තර්ජාල පරිශීලකයන්ගෙන් බහුතරයකට Facebook ගිණුම් පවතී.

ආදි සමාජයන්වල සිටම මිනිසුන් එක්ව ආසන්න ගතව ජීවත්වීම මනුෂ්‍ය සමාජය පුරා දැඩි හා මානුෂීය සබදතා ජාලයක් මිනිසුන් අතරේ ගොඩනැගීම  සමාජය යන වචනයට ගැඹුරු අර්ථයක් එක්කලේය. සාමූහික වශයෙන් ජීවත්වීම මිනිසුන්ගේ ජීවිතයට ඇතිකරන ලද සාමාජීය ආරක්ෂාව, මිනිසුන් අතර ඇතිකරන ලද බන්ධනය මිනිස් සමාජයේ  මුලිකම පදනම ලෙස සැලකීමට තරම් ප්‍රභලය. එනිසාම මිනිසුන්ගේ විවිධ සාමාජීය, ආර්ථික මෙන්ම ආගමික කටයුතු අර්ථගැන්වීම සදහා ඇතිකරගන්නා ලද විවිධ සංගම්වල සමාජයන් තුළ මිනිසුන්ගේ විවිධාකාර අවශ්‍යතා ඉ‍ටුකරලීමට තරම් ප්‍රභල මානුෂීය අන්තර් සම්බන්ධතා  ගොඩනැංවිනි. මෙය බාල, තරුණ, වැඩිහිටි  මෙන්ම වියපත් සාමාජිකයින් තුළ ද ඔවුන්ට ආවේණික සමාජගත වීම  මෙන්ම සංගම් සමාජයන් හරහා ඔවුන්ගේ විවිධාකාර මානුෂීය මෙන්ම භෞතික අවශ්‍යතා රාශියක් ඉටුවෙමින් පවතින ආකාරය සමාජය දෙස බැලීමේ දී පෙනී යයි. මෙම ලිපිය මගින් බලාපොරොත්තු වන්නේ සමාජය තුළ ඉතා සීග්‍රයෙන් ව්‍යාප්ත වෙමින් පවතින මුහුණු පොත සමාජ ජාලය තරුණ පරම්පරාව වෙත සිදුකරමින් පවතින බලපැම කෙබදු ආකාරයක් වේදැයි සොයාබැලීමටයි.

👉 තරුණ අවධිය හා නිදහස් සමාජ සබදතාවල හුරුව

පාසැල් අධ්‍යාපනය හමාර කරමින් උසස් අධ්‍යාපනයට යොමුවන හෝ යොමු නොවන ඕනම දරුවෙකු නිදහස් සමාජ සබදතාවල අත්දැකීම සෘජුව ලැබීමට පටන්ගන්නේ  සමාජයත් සමග වැඩිවශයෙන් එක්වී කටයුතු කිරීමත් සමගය. දෙමාපියන්ගේ සෘජු අධීක්ෂණයෙන් මිදෙන දරුවන් තරුණ අවධිය තුළ  තරුණ කණ්ඩායම් සමග ඇසුරට ප්‍රිය කරන අතර තම සමවයස් කණ්ඩායම්වල සාමාජිකයින්ගෙන් ඉගෙනීම, අනුකරණය  හා විවිධ චර්යාවන් තමන්ගේ ජීවිත තුළට අභ්‍යන්තරීකරණය කරගනු ලබයි.  තරුණ කණ්ඩායම්වල පවතින චර්යාවන් සේම විවිධ සමාජ ‍රැලි හා නැමියාවන්වලටද මහත් ඇලුම් කමක් දක්වන්නේ එවා තමන්ගේ ජීවිත වලට ‍රැගෙන එන ආකර්ෂණීයතාවය හේතු කොට ගෙනය. යම්කිසි ප්‍රමාණයකට නිදහස භුක්තිවිදීමේ ප්‍රතිපලයක් ලෙස බොහෝ තරුණ තරුණියන් තමන්ගේ පුද්ගල ස්වාධීනතාවයක්  ගොඩනගා ගැනීමේ ප්‍රථිඵලයක් ලෙස සමාජය දෙසට නැඹුරුවීම ක්‍රමයෙන් සිදුවන නිසා ටිකෙන් ටික දෙමාපිය ග්‍රහණයේ බැමි වලින් නිදහස් වීමට උත්සුක වෙනු ලබයි. කෙසේ වෙතත් තරුණ ප්‍රජාව  ඔවුනොවුන් අතර ඉතා සමීපව ඇතිකරගන්නා අන්තර් සබදතා ඉතා මානුෂීය පදනමක් ඔවුන් තුළ ඇතිකරන අතර දැඩි මානසික ආරක්ෂාවක්ල යහපත් ගුණාංග ද ඔවුන් තුළ ඇතිකරනු ඇත. පුද්ගලයින් අතර ඇතිවන යහපත් සබදතා මෙන්ම භෞතිකව එකිනෙකාගේ භාවාත්මකව හදවත් තුළ ඇතිකරනු ලබන හැගීම්වල සිතිවිලි, බලාපොරොත්තු හා විශ්වාසවල ඇති යහපත්භාවය මත  කෙනෙකු යහපත් ජීවිතයක් ගොඩනගා ගනු ලබයි. තරුණයින් ප්‍රජාවක් ලෙස ඇතිකරගන්නා සමාජ සබදතාවල ඇති බල සම්පන්නභාවය ද එයයි.

👉 තාකෂණයේ දියුණුව හා සයිබර් අවකාශයේ මිත්‍ර සන්ධාන

මිනිසුන්ගේ කාර්ය බහුලත්වය සමග එකිනෙකාට කතාකරීමටවත් හරිහමන් කාලයක් සොයාගත නොහැකි අතිධාවනකාරී සමාජය තුළ මුහුණු පොත නිසා බොහෝ දෙනෙකුට මද හෝ සැනසිල්ලක් ලැබී ඇති බව පනෙන්නට තිබෙන්නකි. එය වැඩ අතරේ කාර්යබහුල වී සිටින වැඩිහිටියන්ගේ සිට තරුණ ප්‍රජාව පමණක් නොව ළමා ප්‍රජාව තුළ ද සැනසිලිදායකත්වයක් ඇතිකරමින් පවතින සෙයියාවක් පෙන්නුම් කරයි. තමන්ගේ කාර්ය බහුල වැඩකටයුතු අතරේ විටින් විට මුහුණු පොත තුළින් තමන්ගේ දුක සැප හා තොරතුරු බෙදාහදා ගන්නා ‍රැකියාවන් කරන සුවහසක් ජනතාව පමණක් නොව තරුණ ප්‍රාජාව තුළ ද මුහුණු පොත මිත්‍රයින් ඇසුරට කදිම මෙවලමක් බවට පත්වී ඇත.

තරුණ තරුණියන් මුහුණු පොත උපකාරකරගෙන ගොඩනගාගනු ලබන හා පවත්වාගනු ලබන සමාජ සබදතාවල ස්වරූපය හා ප්‍රතිඵල ලෙසට ඇතිකරමින් පවතින්නේ කුමක්ද යන්න සොයා බැලීමට කාලය පැමිණ ඇත. මිත්‍රයින් එක්කරගෙන තමන්ගේ මිත්‍ර කණ්ඩායමේ ගොඩ වැඩිකරගනිමින් විවිධ දිසාවන්ගෙන් පැමිණෙන ඉල්ලීම් (request) හා ඒවාට දක්වන කැමැත්තදීම් (like)  හරහා සිදුවන්නේ කුමක්ද?  තරුණ ප්‍රජාව තුළ භෞතිකව මුහුණට මුහුණ ලා ගොඩනැගෙන සබදතාවල ප්‍රමාණය සංඛ්‍යාත්මකව කුඩා අගයක් ගත්ත ද එහි පවතින ගුණාත්මක භාවය ඉතා විශාල බව පෙනෙන්නට ඇති සත්‍යකි. මෑතක් වන තුරු  තරුණ තරුණියන් හට තමන් ඉතා හොදින් දන්නා  භෞතිකව මුහුණට මුහුණ මුණගැසෙන යහලුවන් සිටියේ සාපෙක්ෂව අඩු ප්‍රමාණයකි.  බොහෝවිට පාසැල් කාලය තුළ දීර්ඝ කාලීනව ඇසුරුකරගනිමින් එකිනෙකා පිළිබඳව ඉතා හොද අවබෝධයක් ලබමින්  ගොඩනැගෙන මිත්‍රත්වය තුළ ඉහළ සහෝදරත්වයක් ද අන්තර්ගත් විය. තමන්ගේ මිත්‍රයින් පමණක් නොව ඔවුන්ගේ දෙමාපියන් පවා දැන හැදින ගැනීම මගින් බොහෝවිට සාමාජීයව තමන්ගේ දරුවන්   වෙත සමාජ ආරක්ෂණ දැලක් ගොඩනගා ගැනීමට ද දෙමාපියන්ට හැකියාව ලැබිණි. යහලු මිත්‍රයින් පමණක් නොව ඔවුන්ගේ දෙමාපියන් තුළද ඇති හැදිනීම මත සමාජය තුළ දරුවන් කෙරෙහි දන්නා හදුනන දෙමාපියන්ගේ අවධානය යොමුවීම නිසා වැඩි වශයෙන් සමාජ ආරක්ෂාවක් මෙන්ම මග පෙන්වීමක් දරුවන් වෙත ලැබිණි.

තරුණ ප්‍රාජාව සයිබර් අවකාශයේ මිත්‍රයින් එක් ‍රැස් කිරීම හා මිත්‍ර කණ්ඩායම් ගොඩ නගාගැනීමට උත්සක වීම මත සිදුවෙමින් පවතින්නේ කුමක්ද? එක් අතකින්  ස්මාර්ට් ජංගම දුරකථනය හරහා  මිතුරු ඇසුර කරගෙන යෑම මගින්  තාක්ෂණික උපාංගවලට වැඩි අවධානයක් යොමුකරමින් සිටීම නිසා මුහුණට මුහුණ මිතුරු ඇසුරට ඇති කාලය අඩුවී යනවා පමණක් නොව  තාක්ෂණ උපාංග තුළින් ගොනැගෙන මිතුරු ඇසුර තුළ  පුද්ගලයින්ගේ මනස ශක්තිමත් හා ජවසම්පන්න වීමට ඇවැසි බලයක් ගොඩනැගෙන්නේ ද යන්න විමසිය යුතුය.  තරුණ්‍යය තුළ එකිනෙකා මුහුණට මුහුණ ලා ගොඩනැගෙන අන්තර් සබදතාවලදී ඔවුනොවුන් විසින් තම සිත්වල පහස විදිමින් ඇතිකරගනු ලබන චිත්ත ශක්තිය මිත්‍ර ආසුර මගින් ලබන ප්‍රබෝධයකි.  මෙම ප්‍රබෝධය  තාරුණ්‍යයේ ජීවන ශක්තිමත්භාවය සදහා ඉතා අවශ්‍ය සාධකයකි. භෞතිකව සමීපතාවයෙන් ඇත්වී ඉලෙක්ට්‍රොනික උපාංග තුළින්  මෙය කොතෙක් දුරට ඉ‍ටුකරගත හැකි ද යන්න සොයාබැලිය යුතු වැදගත් කරුණකි.  වැඩිවැඩියෙන් මුහුණු පොතට ඇලීගැලී සිටින තත්වයක් තුළ  මුහුණට මුහුණ ලා කෙරෙන මිතුරු ඇසුරට වේලාවක් සොයාගැනීම ද ඉතා අපහසු කටයුත්තක් බවට පත්වී තිබේ. මෙම තත්තවය වඩා බරපතල වී පෙනෙනුයේ තරුණයින් භෞතිකව  එක්වී කටයුතු කරන අවස්ථාවල දී පවා තැන් තැන් වලට වී හුදෙකලා වී මුහුණු පොත තුළ ගණුදෙනු කිරීමේ තත්තවය මතයි. මෙමගින් පෙනෙනුයේ මිනිසුන්ගේ භෞතිකව පවතින සමාජ හා මිත්‍ර සබදතා අභිබවා තාක්ෂණික උපාංගගත යාන්ත්‍රීක මිත්‍ර ඇසුර වඩා බල සම්පන්න ලෙස පැතිරෙමින් පවතින තත්තවයයි. මෙය කොතෙක් දුරට තරුණ ප්‍රජාවට හිතකරවේද?

👉 පහසුවන මිත්‍ර ඇසුර හා දුරස්ථවන මානුෂීය ගුණාංග

ඔබ අප ඉතා හොදින් සමාජය වෙත අවධානය යොමු කළ හොත් යාන්ත්‍රිකකරණය වෙමින් පවතින සමාජ සබඳතාවලට සාක්ෂි ඉතා පහසුවෙන් සොයාගත හැකිය. අප අවට සෑම තැනකම මෙම වෙනස අපට දැකිය හැකිය. බසයක් පැමිණෙන තෙක් මගබලාසිටින යෞවණයින්, බසයක ගමන්කරන මගීන් අතර සිටින තරුණ කොටස්, පෞද්ගලික පන්තියක ඉගෙන ගන්නා තරුණ තරුණයින්, වෘත්තීය පුහුණුවක් ලබමින් සිටින තරුණ කොටස් එම කටයුතුවල නිරතවෙමින් සිටියදී පවා තම හදවත හා දෑත්වලින් මුහුණු පොත සමග ඇතිකරගෙන ඇති සබදතාවයේ මහිමය ඔබට දැකගත හැකිය. මෙය තරුණ ප්‍රජාව ද අභිබවා යමින් සෑම මට්ටමකම පුද්ගල කාණ්ඩ අතරම ප්‍රචලිත වෙමින් පවතින නැමියාව බවට සාක්ෂි  ඉතා සුලබව සොයාගත හැකිය.

මිත්‍රයෙකු සොයාගොස් මුහුණට මුහුණ මුණගැසී ඇසුරුකරනවාට වඩා ජංගම දුරකතනයේ එක් බොත්තමක් ක්‍රියාත්මක කළ පමණින් ඔවුන් සමග ඇසුරට වැටීමට හැකිවීම කොතරම් ආශ්චර්යයක්ද? මාධ්‍යක් ලෙස පුද්ගලයින් සමග ඉතා වේගයෙන් මුණගැසීමට හෝ කතාබහ කිරීමට  හැකියාවක් ලැබීම තාක්ෂණ යුගය තුළ මිනිසා අත්විදින ජයග්‍රහණයක් වුවත් ඒ අනුසාරයෙන් මිනිසුන්ගේ මිනිසත්කමට, හැගීම් හා සංවේදනාවලට ඇතිකරනු ලබන බලපෑමද අවබෝධකරගත යුතුව ඇත.  මුහුණු පොත තුලට ඉතා දැඩි ආකර්ෂණයක් හෙලීම නිසා සමහර දරුවන් නිවෙස් තුළ හුදෙකලා වෙමින් දෙමාපියන්ගේ සබදතාවලින් හා අධ්‍යාපන කටයුතුවලින් ඈත්වීම පිළිබදව මැසිවිලි නගන දෙමාපියන් අද බහුලව දක්නට ඇත. මුහුණු පොත සමග හුවමාරුවන ආකර්ෂණීය වීඩියෝ පට, පින්තූර මෙන්ම ඕපාදූපවලට දක්වන ගිජුකමින් මිදීමට බොහෝ තරුණ කොටස් සමත් නොවේ. සමහර තරුණ  තරුණියෝ දිනක පැය හය හතක කාලයක් ගතකරන්නේ මුහුණු පොතේ සිහින අතර වන අතර ඵලදායි ලෙස ජීවිතය ගොඩ නගාගැනීමට  ඇති  අවස්ථාව බොහෝවිට තමන්ගෙන් ඈත්කරහරිමින් සිටිති.

ළමා අවධිය තුළදී මෙන්ම  තරුණ කාලය තුළදී ද  සමාජයේ විවිධ පුද්ගල ස්ථරයන්ට මෙන්ම සිද්ධීන්වලට නිරාවරණය වෙමින් පුද්ගලයින් එක් ‍රැස්කරගනු ලබන ජීවන අත්දැකීම් පුද්ගලයෙකුගේ ජීවන සාර්ථකත්වයට මනා මෙහෙයක් ඉ‍ටුකරයි. වර්තමාන තාරුණ්‍යය සමාජයට වඩා වැඩි ලෙස නිරාවරණය වන්නේ කෙසේද? මුහුණු පොත හරහා තරුණයින් සමාජයට  නිරාවරණය වන අද්දැකීම්වලින් ඔවුන්ගේ ජීවිතයට වැඩියෙන් එක් කරනු ලබන්නේ මොනවාද යන්න සොයාබැලිය යුතු නොවේද  තරුණ ප්‍රජාව මෙහෙයවිය යුතු හා ඔවුන්ට මගපෙන්වීම් කළයුතු සමාජ බලපැම්, අත්දැකීම් හා බලාපොරොත්තු  තරුණයින්ගේ ජීවිතය එක්කිරීමේ දී මුහුණු පොත වැදගත් සාධකයක් වි ඇත්නම් එහි බලපැම නිවැරදි ලෙස සොයා බැලිය යුතුය.

තාක්ෂණය හා තාක්ෂණික උපාංග හදුන්වාදෙනු ලබන්නේ මිනිසුන්ගේ යහපැවැත්ම උදෙසා වුවත් පෙනෙන්නට ඇති සත්‍යවන්නේ ඒවා ඵලදායී ලෙස භාවිතයේ දී මිනිසුන් විසින් දක්වන අසමත් භාවයයි. සමාජය වෙත මුහුණු පොත, අන්තර්ජාලය මෙන්ම ස්මාර්ට් ජංගම දුරකථන ද  තාක්ෂණයේ බල මහිමයෙන් අප වෙත පැමිණි දායාදයන් වුවත් ඒවා භාවිතාව මගින් මිනිසුන්ගේ සංවර්ධනයට හා ප්‍රගමණයට   ඒවා හේතු වී ඇතිද යන්නයි. වෙඩි බෙහෙත් පදනම් කරගෙන මහත් බලයක් උත්පාදනය කළ හැකිබව මුල් වරට පෙන්වා දුන්නේ  ගෙලිනයිට් හා ඩයිනමයිට් නිපද වූ ඇල්ප්‍රඩ් නොබෙල්ය.  එතුමන්ගේ සොයාගැනීමේ ප්‍රථිඵල පිළිබදව එතුමා පසුකලෙක සතු‍ටු වූ බවක් පෙනෙන්නට නොතිබිණි. මුහුණු පොත සම්බන්ධයෙන් එසේ සිතීමට අවස්ථාවල් නොලැබේවායි අප සියලු දෙනාගේ පැතුම බවට පත්වී ඇත්තේ  මුහුණු පොතේ අවකාශය තුළ ගොඩනැගුණු  තාරුණ්‍යයේ සබදතා  හා ඒ ආශ්‍රිතව  බොහෝ දෙනෙකුගේ ජීවිතවලට පවා  ඇතිකරන ලද අයහපත් බලපැම්වල  අඳුරු සෙවනැලි තවමත් අප අතර ඇති නිසාය.

මුහුණු පොත තරුණ ප්‍රජාවේ හෘද ස්පන්දනය බවට පත්වන කාලය වැඩි ඇතක නොවේ. වර්තමාන තරුණ පරම්පරාවට ජීවය එක් කරන ඉතා වැදගත් සාධකයක් බවට මුහුණු පොත මෙන්ම අන්තර්ජාලය පත්වෙමින් තිබෙන නිසා මේවායේ යහ භාවිතාව පිළිබදව මෙන්ම  මේවායේ ගොදුරක් නොවී තමන්ගේ ජීවන අභිමතාර්ථයන් ඉ‍ටුකර ගැනීමට හොඳින් මේවා භාවිත කරන්නේ කෙසේද යන මග පෙන්වීමේ කාර්ය භාර්ය දෙමාපියන්ට මෙන්ම සමාජයේ වගකීමක් ඇති සියලු දෙනා වෙත පැවරෙනු ඇත.  ඒ අතර  මේවා වඩා යහපත් ලෙස භාවිත කළ හැකි ආකාරය මෙන්ම වඩා සමාජගත අරමුණක් ඉ‍ටුකරලීම සඳහා මේවා නියාමනය කළ හැකි ක්‍රමවේද, නීතිරීති හා සීමාකම් ද  ඇතිකරලීමට සිතා බැලිය යුතු කාලය වර්තමානය බව අප විසින් පසක් කර ගත යුතුව ඇත.


--චාමලී වනිගසිංහ--